DİN ve AHLÂK
DİN ve AHLÂK Ahlâkın problematiğini “iyilik” teşkil etmekte olup, bu bakımdan ahlâk, her şeyden önce kötülüklerden kaçınmak ve iyi olan davranışları yapmak demektir. Din ise temelinde kutsal’la kurulan ilişkilere dayamr. Bununla birlikte, tarih boyunca din ve ahlâkın konuları arasında o denli bir içiçelik görülmektedir ki, pek çok dinlerde dinî emirlerle ahlâkî emirleri birbirinden ayırt etmek mümkün değildir. Ayrıca her dinin...
DİNİN KİŞİSEL ve TOPLUMSAL FONKSİYONLARI
DİNİN KİŞİSEL ve TOPLUMSAL FONKSİYONLARI Dinin, toplumlarm sosyo-kültürel organizasyonu içindeki önemli mevkiî sebebiyle Bacon, “Din insanlığın en önemli bağıdır” demektedir. Nitekim Bergson da, hangi sebeple sosyal olursa olsun, her halükârda dinin bir ‘toplumsal rolü’nün bulunduğunu, ahlâk ve dinin kaynağı hakkındaki incelemesinde ısrarla belirtmektedir. J. Wach, dinin toplum hayatındaki ‘parçalayıcı rol’üne de işaret etmekle birlikte, onun özellikle ‘yapıcı, birleştirici ve bütünleştirici...
DİN ve KÜLTÜR
DİN ve KÜLTÜR Yukarıda işaret edildiği üzere, hakikaten, toplumsal yapının bir modelini oluşturan toplum kültürünün içerisinde maddî unsurlar ile manevî unsurları birbirinden ayırt etmek mümkün olup; maddî kültüre toplumun üretim araçları, taşıtlar, saklama ve koruma âletleri vb. dahil olurken, manevî kültürü, toplumun inançları, düşünceleri, gelenek ve görenekleri, duyguları ve davranışları, tarihî kahramanları ve mukaddes değerleri meydana getirmekte ve şu hale...
İLKEL TOPLUMLARDA SOSYAL FARKLILAŞMA VE DİN
İLKEL TOPLUMLARDA SOSYAL FARKLILAŞMA VE DİN Basit toplumlar veya daha yerinde bir ifade ile az farklılaşmış toplumlar olarak bilinen ilkel kültür düzeyindeki toplumlarda efsaneler, ibadet ve teşkilatla ilgili hususlar çoğu zaman bir klandan ötekine değişmekle birlikte, her klanın kendi içerisinde aynı kalmaktadır. Klanın başkanı aynı zamanda hem dinî ve hem de dünyevî lider durumundadır. Klan içerisinde icra olunan dinî ayinlere...
İbnî Haldun’un İdeoloji Kurami: KARŞILAŞTIRMALI BiR Çözümleme
İbnî Haldun’un İdeoloji Kurami: KARŞILAŞTIRMALI BiR Çözümleme Emre Bağce ibni Haldun (1332-1406), Tunus’ta doğmuş bir bilim adamı ve düşünür. Aristoteles’i Montesquieu’ye bağlayan anıtsal bir köprü. Türk akademisyeni ve okuyucusu onu daha ziyade asabiye kuramı ile tanıyor. Sosyoloji disiplininin klâsik kökenlerine değinilirken Doğu’nun temsilcisi olarak sıkça anıldığını görüyoruz. Siyasal düşünceler tarihi içinde ibni Haldun’un görüşleri ve tezleri henüz tüm yönleriyle incelenip...
MODERN TOPLUMLARINDA DİN
MODERN TOPLUMLARINDA DİN Modem sınai/kent ortamlarında dinin konumunu doğru şekilde 5 yorumlayabilmek Aslında din ile ilgili bütün bu tartışmalar kapitalist bir sistem içerisinde ve sınaî/kent ortamındaki değişimler çerçevesinde olup bitmektedir. Dine karşı açık veya gizli tavırlar da yeniden dindarlaşma çabaları da böylesi bir atmosferde olup bitmektedir. Bilindiği gibi bu beşeri oluşumun adı kısaca modern toplumdur. Genel olarak modern toplum, bireyin yalnızlaşması ve...
GELENEK VE MODERN DİN ANLAYIŞLARI ARASINDA İSLAM VE SELEFİLİK
GELENEK VE MODERN DİN ANLAYIŞLARI ARASINDA İSLAM VE SELEFİLİK Gelenekselden moderne İslam dünyasındaki gelişmeleri analiz edebilmek Modern kültürün belirgin hâle geldiği son iki yüzyıldır dinî gelişmeler İslam dünyasında da kendini göstermiş, modernden geleneksele ve nihayet selefi anlayışlara kadar bir seri gelişme yaşanmıştır. İslam dünyasında dini, zamana ve şartlara göre yeniden anlama çabaları olarak özetlenebilecek gelişmelerin tarihide iki yüz yıl kadar öncesine...
GELENEKSEL DİN OLGUSU
GELENEKSEL DİN OLGUSU Geleneksel din kavramı yukarıda genel olarak söz konusu edilen din gelenek ilişkisinin ötesinde kategorik bir durumu ifade etmektedir. Özellikle 19. yüzyıl sonrasında dinin modern kültür ortamlarında yorumlanmasıyla ortaya çıkan anlayışın karşısına dikilen bir din olgusudur. Buna göre her şeyin bir geleneksel ve moderni olduğu gibi dinin de bir geleneksel ve modern olanı vardır ve kabaca geleneksel din,...
DİN VE GELENEK İLİŞKİSİ
DİN VE GELENEK İLİŞKİSİ Dünden bugüne toplumlarda süregelen beşeri bir olgu olarak anlaşılan gelenek, üzerine çok farklı şeyler söylenmiştir. Bazı düşünürlere göre gelenek süreklilik anlamına gelen bir kategori, bazılarına göre ise bir sosyal yapı ögesidir. Hatta gelenekçi olarak bilinen bazı düşünürlere göre ise insanlığın başından beri süregelen ve dinin bile özünü oluşturan degişim dışı bir olgudur. Doğu ve Batı'da bu...
MODERN DİN ANLAYIŞINA TEPKİLER: FUNDAMENTALİZM
MODERN DİN ANLAYIŞINA TEPKİLER: FUNDAMENTALİZM Modern kültüre tepki bağlamında ortaya çıkan fundamentalist ve geleneksel din algısını çözebilmek Fundamentalizm, ABD de 19. yüzyıl sonlarında modern kültüre karşı bir Protestan hareket olarak doğmuştu. Daha sonra buna Katolikler de katıldı ve bir çığ gibi büyüdü. 1920 li yılların sonlarında Uluslararası Fundamentalizm kongreleri düzenlendi. Günümüzde de etkin bir şekilde varlığını sürdürmektedir. Fundamentalizm kavramı sözcük olarak fundament-al-izm...
MODERN DİN (VEYA DİNİN MODERNLEŞMESİ SORUNU)
MODERN DİN (VEYA DİNİN MODERNLEŞMESİ SORUNU) Günümüzde modern kültürün etkisiyle meydana gelen din algtstn- 2 W daki çeşitlenmeyi açıklayabilmek. Modern kültürle bağlantılı olarak ortaya çıkan beşeri oluşumlardan birisi modern din anlayışıdır. Pozitivizmin din döneminin bittiğine ilişkin iddialarının ötesinde modernite dinin kendi doğasının dışında modern sayıltılara uygun bir din forma- tı da öneriyordu. Tarihsel konumundan farklı olarak din alanında öngörülen ve yer...
Modernleşme Bağlamında Din ve Sekülerleşme
Modernleşme Bağlamında Din ve Sekülerleşme GİRİŞ: TARİHSEL GELİŞİMİ İÇİNDE DİN Dinlerin dünden bugüne tarihsel gelişimlerini özetleyebilmek. Din, insanın özlük alanıyla ilgili bir konudur. Kurumsal olarak onun en temel işlevlerden birisi olan aşkınla bağlantı kurmasını sağlar. Esasen insanın ihtiyaçları yalnızca yemek, içmek ve üremekten ibaret değildir. Daha incelikli kültürel ihtiyaçları vardır. İnsan inanır, düşünür ve eylemlerde bulunur ki bunlar yemek içmek gibi ihtiyaçlardan...
Din İçi Farklılaşmalar ve Hiyerarşik Yapılar
Din İçi Farklılaşmalar ve Hiyerarşik Yapılar Cihanşümul öğretileri daha çok bir "kavim" içinde meczedilmiş ve dolayısıyla sadece İsrail oğulları tarafından benimsenmiş Yahudilikte ise inanan-inanmayan ayrımı daha baştan vardır. Yahudiler için kendi inançlarına inanmayanlar "gentile" olarak adlandırılır. Ancak bu ifade daha sonraki dönemlerde yaygın olarak kullanılan Latince bir ifadedir. Bunun İbranicedeki karşılığı "goy" ve "nokhri"dir. Ayrıca geçmişteki krallıklar döneminde olsun şu...