Kimdir

Abdurehim Heyit Kimdir Hayatı Ve Eserleri

Doğu Türkistanlı Türk Şair ve Müzisyen (D. ? – Ö. 8 Şubat 2019, Doğu Türkistan / Çin). Çin yönetiminin şarkılarından dolayı Nisan 2017’de sekiz yıl hapis cezası verdiği ‘Dutar’ın Kralı’ lakaplı Türk ozan Abdurehim Heyit, ağır cezaevi koşullarına iki yıl dayanabildi. Çin’de hapis yatan, toplama kampında tutulan Doğu Türkistan’ın dünyaca ünlü halk ozanı Abdurehim Heyit’in 8 Şubat 2019 günü cezaevinde vefat ettiği açıklandı.

Doğu Türkistan’da baskı, zulüm ve işkenceler can alırken, son acı haber, Türk dünyasının gür sesi Abdurehim Heyit’ten geldi. Türkiye onu, “Karşılaşınca”, “Atalar” ve “Uçraşkanda” adlı şarkılarıyla tanıdı. Bu şarkılar yüzünden Çin yönetimi tarafından sekiz yıl hapis cezasına çarptırılan Abdurehim Heyit, tutuklu bulunduğu cezaevinde ağır işkencelere maruz kaldı. Bir süredir sadece oğlunun ziyaretine izin veren Çin yönetimi, Heyit’in öldüğünü duyurdu.

Uygur Türk’ü Şair Tahir Hamut, Heyit’in tutuklanması sürecini Urumçi’deki Sincan Şarkı ve Dans Topluluğu yetkililerinden duyduğunu belirterek şöyle anlattı: Polis Heyit’i tutuklamadan önce birkaç kez onu evinde ziyaret etmiş. Polis onun okuduğu ve yorumladığı Atı’lar(Ata’lar) adlı şarkıyı niçin bestelediğini ve ne sebeple yorumladığını sormuş. Ayrıca bu şarkının söz yazarının kim olduğu ve niçin yazdığı hakkında da sorgulamış. Daha sonra bu şarkının sözlerini yazan şair Abdurehim Abdullah da tutuklanmış. Heyit’in yorumladığı şarkının sözlerinde geçen “savaşın şehitleri – jenglerde shehit” ifadesi hakkında özellikle durdukları ve bu cümle üzerinde çok hassas davrandıkları söyleniyor. Aslında, o şarkının ana mesajı geçmişte savaşlarda şehit olan atalarımızı ve bu savaşların kurbanlarını hatırlamak ve gençlerin bu günlerde parti yapmalarını (eğlence düzenelemelerini) eleştirmekti. Bu sözlerin aşırılık veya cihad ile bağlantılı olduğu için tutuklandığı yolunda söylentiler var. Çin polisleri muhtemelen “Ata’lar – atilar” şarkısı ile cihad arasında kendince bir bağ kurmak istemiş.

Abdurehim Heyit’in Şarkıları

Abdurehim Heyit’in bestelediği ve yorumladığı şarkıların çoğu Uygur Türkleri’nin geçmiş tarihini ve kültürünü yansıtıyor ve bunları çok güçlü bir şekilde yorumlayarak söylüyordu. Özellikle kendisinin aynı zamanda adaşı da olan Uygur Türk’ü ünlü şair ve yazarı Abdurehim Otkur’un “uchrashqanda – Karşılaşınca” (When We Met We) gibi şiiri  başta diğer bir çok saygın Uygur Türk’ü şairlerinin lirik ve ironik şiirlerini modern müzik tarzı ile besteleyip yorumluyordu. Bu metin ve şiirleri yorumlayarak, Uygur Türkleri’nin geçmişini ve tarihini onların gönlünde, hayalinde ve kalbinde canlandırıyordu. Öte yanda Çin yönetimi halen Senuber Tursun, Ablikim Kelkün, Muhtar Buğra adlı sanatçıları da cezaevinde tutuyor.

Abdurrehim Heyit’in ölüm haberi Türkiye’de büyük bir üzüntü ile karşılandı.

Heyit’in ölüm haberiyle ilgili tweet atan Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu “Doğu Türkistan’ın meşhur ozanı Abdurehim Heyit’in işkenceye maruz kalarak şehadet şerbeti içtiğini büyük bir teessürle öğrenmiş bulunmaktayım. Şehidimize Allah’tan rahmet, Doğu Türkistan halkına başsağlığı diliyorum” dedi.

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener de Twitter hesabından şu mesajı paylaştı: “Türk Milleti bir büyük değerini daha Çin zulmüne kaybetti. Konu #UygurTürkleri ile ilgiliyken yine hükümet sessiz, konu zalim Çin olunca yine “insanlığın ve barışın sesi” olanlar kayıp. Yüce Allah, ozan #AbdurehimHeyit’in mekânını cennet eylesin. Milletimin başı sağ olsun.”

Türk Dışişleri’nden Çin’e çağrı: Kapatmaya davet ediyoruz

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, “Çin makamlarını, Uygur Türklerinin temel insan haklarına saygı göstermeye ve toplama kamplarını kapatmaya davet ediyoruz.” dedi. “Uygur Türk’ünün toplama kamplarında ve hapishanelerde işkence ve siyasi beyin yıkamaya maruz bırakıldıkları artık bir sır değildir” denilen açıklamada uluslararası topluma ve BM Genel Sekreterine de çağrı yapıldı.

Sözcü Aksoy, Uygur Türklerine yönelik ağır insan hakları ihlalleri ve halk ozanı Abdurrehim Heyit’in vefatına ilişkin soruya yazılı yanıt verdi.

Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygur Türklerinin ve diğer Müslüman toplulukların temel insan haklarını ihlal eden uygulamaların özellikle son iki yıl içerisinde ağırlaştığına ve uluslararası toplumun gündemine taşındığına işaret eden Aksoy, özellikle Ekim 2017’de “Tüm Dinlerin ve İnançların Çinlileştirilmesi” siyasetinin resmen ilan edilmesinin, Uygur Türklerinin ve bölgedeki diğer Müslüman toplulukların etnik, dini ve kültürel kimliklerinin tasfiye edilmesi hedefi doğrultusunda atılmış yeni bir adım olduğunu vurguladı.

KAYNAKÇA: Çinliler Abdurehim Heyit’i öldürdü (iyigunler.net – ciddigazete.com, 9 Şubat 2019), Dışişleri’nden Çin’e çağrı: Kapatmaya davet ediyoruz (Hurriyet.com.tr, 09.02.2019), Abdurehim Heyit Kimdir? (yenicikanlar.com.tr, 9 Şubat 2019).

2017’de Çin hükümeti tarafından tutuklanan dünyaca ünlü halk ozanı Abdurehim Heyit, iki yıldır uğradığı işkencelerin ardından hayatını kaybetti.

 

Üzücü haberi sanatçı Bünyamin Aksungur, sosyal medya hesabından duyurdu.

 

Aksungur’un açıklamaları şöyle:

“Zalim Çin yönetiminince UÇRAŞKANDA “Karşılaşınca” ve ATALAR adlı şarkısı yüzünden 8 yıl hapse mahkum edilmişti. Kamp dedikleri hapishanede türlü ve ağır işkenceler gördü. Ziyaretine sadece oğlu gidebilmiş ve babasını çok zayıflamış ve bitkin bulduğunu söylemişti. 8 yıl işkence altında yaşayabileceğine inanılmıyordu. Öyle de oldu. 2 yıl dayanabildi. Daha önce de öldüğü/öldürüldüğü yolunda haberler geliyor ancak teyid edilemiyordu.
Maalesef bu kez haber doğru!
ABDUREHİM HEYİT milli şehidimizdir.
Allah rahmetiyle mekanını cennet eylesin. Başta Uygur Türkleri olmak üzere, bütün zulüm görenlere yardım eylesin.
Allah, başta zalim Çin yönetimi olmak üzere bütün zalimlerin belâsını versin.”