Kentleşme Louis Wirth
Kentleşme Louis Wirth Louis Wirth (1857-1952) Almanya'nın bir köyünde zengin Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi, ancak o ondört yaşındayken ailesi Amerika'ya göç etti. Chicago Üniversitesi'ni bitiren Wirth daha sonra aynı üniversitede Profesör olarak çalışmaya başladı ve 1920'lerde ünlü Chicago Sosyal Bilim Okulu'nun önde gelen şahsiyetlerinden biri oldu. Yirminci yüzyıl başlarında Amerikan kent dev- riminin tam ortasında yer alan...
Kent İdareciliği Raymond E. Pahi
Kent İdareciliği Raymond E. Pahi Ray Pahl 1935'te Londra'da doğdu. Cambridge Üniversitesi'nde coğrafya okudu ve doktorasını London School of Economics'te, Hert- fordshire bölgesinde kentte çalışıp banliyölerde oturan insanlar üzerine yaptı. 1965'te Kent Üniversitesi sosyoloji bölümüne öğretim üyesi olarak giren Pahl, 1972'de sosyolojide özel kürsü sahibi oldu. O halen Kent Üniversitesi Sosyoloji bölümünde Araştırmacı Profesördür. Pahl 1960'ların sonlarında, daha sonradan 1970 yılında...
SELÇUKLU VE OSMANLI KENTLERİ
Selçuklu ve Osmanlı kentleri üzerine yapılan araştırmalar, özellikle de şziki yapı- sı hakkında yapılan araştırmalar; öncelikle Bizans’tan devralınan kentsel miras ve bu mirasın kendi yapısı içinde erimesi süreçlerinin anlaşılması olarak değerlendirilmelidir. Selçuklu ve Osmanlı dönemleri çok uzun süreçleri (yaklaşık 900 yıl) kapsar ve bu uzun zaman içinde kentlerin toplumsal yapılarının, şziki yapılarının ve kentsel yaşam biçimlerinin birçok öğesinin süreç içinde değiştiğini düşünebiliriz. Aktüre’ye göre kent...
Yunan Roma Osmanlı Selçuklu Kent -Şehir Kavramları
Tarihî dönemlerdeki toplumlar tanımlanırken toplumsal yapıyı belirleyen unsurlarla tanımlanır. Örneğin, sı- nıfsal ilişkiler bağlamında ilkel komünal toplum, köleci toplum, feodal ve kapitalist toplum gibi. Arkeoloji geçmiş dönemleri incelerken tarihin belli dönemlerinde kullanılan teknolojinin özellikleri ve siyasal devlet isimleriyle dönem adlandırması yapar. Yunan ve Roma arkeolojisi gibi. İnsanlığın erken evreleri için kullanılan teknoloji belirleyici olmuştur. Bu bakımdan; Paleolitik Dönem (Eski Taş Dönemi): MÖ 300.000- 10.000 yılları arası. Taş teknojisinin erken...
Kent – Kentleşme Kavramı – Kent Kuramları
Kentleşme ise dar anlamda, kent sayısının ve kentlerde yaşayan nüfus sayısı- nın artmasıdır. Kentleşme, “sanayileşmeye ve ekonomik gelişmeye koşut olarak kent sayısının artması ve bugünkü kentlerin büyümesi sonucunu doğuran, toplum yapısında, artan oranda örgütleşme, iş bölümü ve uzmanlaşma yaratan insanların davranışı ve ilişkilerinde kentlere özgü değişikliklere yol açan bir nüfus birikim sürecidir”. Ancak, kentleşme süreci salt nüfusun mekânda yer değiştirmesini aşan, ekonomik, toplumsal ve kültürel...
TOPLUMSAL TEORİ VE KENTLEŞME: KLASİK KENT KURAMLARI – Ekonomi Politik Yaklaşım Karl Marx Frederich Engels Max Weber İdeal Tip Olarak Kent
Karl Marx (1818-1883) Ve Frederich Engels (1820-1895): Ekonomi Politik Yaklaşım Max Weber (1864-1920): İdeal Tip Olarak Kent Karl Marx (1818-1883) Ve Frederich Engels (1820-1895): Ekonomi Politik Yaklaşım Genel olarak, Marx ve Engels’in çalışmalarında kenti ayrı bir çalışma nesnesi olarak ele alan ve/veya kenti sistematik olarak açıklayan kuramsal bir yaklaşım bulmak zordur. Ancak, özellikle Engels’in Salford ve Manchester kentlerine ilişkin gözlemlerinden yola çıkarak kaleme aldığı İngiltere’de Emekçi Sınışarın...
KENT SOSYOLOJİSİNİN YÜKSELİŞİ: ŞİKAGO OKULU
Kentlerin sosyolojik olarak analiz edilmesine yönelik kuramsal çerçeve ilk kez şikago Okulu tarafından geliştirilmiştir. şikago Okulu’nda kent sosyolojisine katkı yapan düşünürlerin başında Robert Park, Ernest Burgess, Roderick McKenzie ve Louis Wirth gelmektedir. 1920’lerden 1940’lara kadar, şikago Üniversitesi’yle bağlantılı çok sayıda yazar, özellikle Robert Park, Ernest Burgess ve Louis Wirth yıllarca sosyolojideki kuram ve araştırmaların ana temeli olan düşünceler geliştirmişlerdir. Bu anlamda şikago Okulu tarafından geliştirilen...
Robert Ezra Park (1864-1944): Ekolojik Yaklaşım – Kent Sosyolojisi
Ekolojik kuramı geliştiren ilk kent sosyologları R. Park, Roderick McKenzie ve E. Burgess’tir. Kentsel ekoloji kuramı ilk modern sanayi kentlerinde kentsel büyüme ve mekânsal ayrımlaşma sorununu açıklamayı amaçlayan bir kuramdır. Park, kenti ilk kez sistematik olarak analiz eden kuramcı olarak düşünülebilir. Kent sosyolojisinde getto, çöküntü alanları ve lüks konut vb. kavramsallaştırmaları ilk kez bu yaklaşım gündeme getirmiştir. Ekolojistler ilk kez kentsel mekân ile sosyal süreçler...
Ernest Burgess (1866-1966): Ortak Merkezli Daireler Kuramı – Kent Sosyolojisi
Bu kurama göre, kent biyolojik çevredeki süreçlerle karşılaştırılabilecek, olan rekabet, işgal ve yerini alma süreçleri yoluyla doğal alanlara bölünmüştür. Bu süreçler farklı mahallelerin bölünme özelliklerini belirler. Kent merkezlerinde, iş, ticari kuruluşları ve eğlence merkezleri yer almaktadır. Bu merkezi çevreleyen iç kentte çok sayıda ucuz daire veya pansiyona sahip çürümeye yüz tutmuş mahalleler vardır. Daha uzakta, en dıştaki orta sınıf banliyöleriyle birlikte, fazla hareketlilik göstermeyen işçi...
Roderick Mckenzie: Kentsel Büyüme Süreci – Kent Sosyolojisi
McKenzie, ekolojik birimler arasında kentsel gelişme dinamiğini sağlayan temel süreçleri; yoğunlaşma, merkezileşme, ayrımlaşma (segregation) ve istila-ardıllık olarak tanımlamaktadır. McKenzie bu süreçlerin aynı zamanda temel ekolojik süreçler olduğunu belirtmektedir. McKenzie kentlerin resmi politikalar tarafından de- ğil, ekolojik süreçlerle büyüdüğü ve geliştiğini savunmaktadır. Mekânsal yerleşmeler ancak ekonomik rekabet ve hayatta kalma mücadelesine dayanmaktadır. şehirdeki nüfus kent mekânın sahip olduğu konum ve mevkiye göre bir varoluş mücadelesi içinde yayılmıştır....
Louis Wirth (1897-1952): Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentlilik Kent Sosyolojisi
Wirth’ün şkirleri, 1938 yılında yazdığı Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentlilik adlı makalesinde toplanmıştır. Wirth kentlerdeki yaşamın evrensel niteliklerini oluşturmaya çalışarak, “kentleşme bir yaşam biçimidir” görüşünü savunmaktadır. Wirth’ün çalışması kenti açıklayan sistematik bir yaklaşım olması açısından diğer yaklaşımlardan ayrılmaktadır. Wirth’ün kuramının özgün yanı, kentsel yaşamı ayrı bir inceleme konusu olarak ele almasıdır. Wirth’e göre, kent yalnızca yaşanan bir mekân değil, aynı zamanda, insanları etkileyen, onlardan etkilenen...
ÇAĞDAŞ KENT KURAMLARI – Kent Sosyolojisi
1970’lerin başında Lefebvre, Castells ve Harvey’in öncülüğünde yeni sorular sormaya başlayan eleştirel kent teorisi, kentsel gelişmeyi ve kentsel gelişmenin evrelerini eleştirel bir bakış açısıyla kavramsallaştırmıştır. Bu yaklaşımlar öncelikle kentleşmedeki evrensellik ideolojisini eleştirmişlerdir. Bu eleştirinin merkezinde, kentlerin kapitalist üretim tarzı altında ortaya çıkmış sosyal olarak kurulmuş ölçekler olduklarını yok sayan ve kentsel mekânı biyolojik analoji yoluyla betimlemeye çalışan Chicago Okulu bulunmaktadır (Türkün ve Kurtuluş, 2005, s.19). 1960’lı...
Henri Lefebvre (1901-1991): Toplumsal Ürün Olarak Mekân – ÇAĞDAŞ KENT SOSYOLOJİSİ KURAMLARI
Lefebvre’ye (1991) göre, mekân üretim ilişkilerini ve yeniden üretimin toplumsal ilişkilerini içermektedir. Lefebvre’ye göre, mekân toplumsal bir üründür ve her üretim biçimi kendi mekânını üretmektedir. Böylece, mekânın üretim sürecinde yaratılan yeni mekânlar aynı zamanda yeni toplumsal ilişkiler oluşturmaktadır. Kapitalizm, mekân üretiminde, kendi temsillerini yapılı bir çevre aracılığıyla inşa etmektedir ve mekânsal pratikler bu temsiller ile toplumsal ilişkiler arasındaki etkileşim sonucunda oluşmaktadır. Lefebvre’ye göre kent planlaması...