Nikolay Berdyayev Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BERDYAYEV, Nikolay (1874-1948)

Rus idealist ve mistik düşünür. Hıristiyan dünya görüşünü ve tarihin dinsel metafizik anlam taşıdığını savunmuştur.

Nikolay Aleksandroviç Berdyayev Ukrayna’da Kiev kentinde doğdu, Paris’te öldü. Öğrencilik yıllarında revizyonizme eğilim gösterdi. Çarlık döneminde görüşleri nedeniyle izlendi ve bir ara sürgüne gönderildi (1900). Felsefe dergileri yayımladı, felsefe dernekleri kurdu. Bu çerçevede önce Kantçı düşünceler taşıyan Berdyayev 1905’ten sonra açık ve uzlaşmaz bir mistisizme bağlandı. 1917 devriminden sonra yeni düzene ve Marxizm’e karşı çıkarak 1922’de ülkesinden ayrıldı. Bir süre Berlin’de bulundu. 1924’te Paris’e yerleşti.

Berdyayev felsefi etkinliğinin ilk döneminde ortaya koyduğu çeşitli ürünlerinde ve dergilerde yazdığı bir dizi yazıda Kantçı bir konumdan yola çıkarak idealist görüşleri savundu. Bu görüşler özellikle toplum felsefesi alanında yazdığı Subyektivizm i individualizm vı ob§çestvennoy filosofii adlı çalışmasında toplanmıştır. Mistisizm döneminin görüşleri ise, felsefe, toplum yaşamı ve edebiyatla ilgili denemelerinin yer aldığı Sub specie aeternitatis. Opıtı filosofs-kiye, sotsialmye i literaturnıye adlı kitabında yansır.

Berdyayev Rusya’da Tanrı’yı arayış anlamına gelen “bogoiskatelstvo” akımının öncülerindendir. Onun bu akım çerçevesinde Petersburg’da kurduğu bir din-felsefe derneği o dönemin çeşitli akımları arasında tutucu düşüncenin odağı durumuna gelmişti.

Berdyayev Batı’ya geçtikten sonra Berlin’de göçmen yurttaşlarını bir din-felsefe akademisinde bir araya getirdi. Burada tümüyle dinsel bir kapanış, karanlığa dönüş eğilimi egemendi. Bu dönemde yazdığı Filosofiya neraventsva, Novoye srednevekovye adlı yapıtlarında Berdyayev sosyalizme, sosyalist dünya görüşüne karşı düşüncelerini dile getirmiştir.

Paris’e yerleştikten sonra Put adlı dergiyi kurdu. Aynı zamanda edebiyat eleştirmeni olan düşünür, buradaki etkinlikleri boyunca, dinsel bir varoluşçuluk (egzistansiyalizm) denebilecek obskürantizmin tanınmış önderlerinden biri durumuna geldi. Tarihin dinsel-metafizik bir anlamı olduğunu ve Hıristiyan dünya görüşünün doğruluğunu kanıtladığını öne sürdü. Berdyayev Sovyetler Birliği dışında etkinlik gösteren Rus düşünürlerinin Batı’da en çok tutulanlarından biri olmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca): Subyektivizm i individualizm yı Obşçestvennoy filosofii, 1901, (“Toplum Felsefesinde Öznelcilik ve Bireycilik”); Sub specie aeternitatis, opiti jılosofskiye sotsialmye i literaturnıye, 1907, (“Öncesiz ve Sonrasız bir Bakış Altında Felsefesel, Toplumsal ve Yazınsal Denemeler”); Filosofiya ve neraventsva, 1923, (“Eşitsizlik Felsefesi”); Novoye sradnovekovye, 1924, (“Yeni Ortaçağ”).

•    KAYNAKLAR: Bolşaya, Sovyetskaya Entsıklopediya; V.İ. Lenin, Soçineniya, 13,16,28 (Toplu Yapıtlar).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi