Abdüsselamiyye Tarikatı, Kurucusu, Tarihi, Hakkında Bilgi

ABDÜSSELAMİYYE Sa’diyye tarikatının Abdüsselâm eş-Şeybânî’ye (ö. 1165/1752) nisbet edilen bir kolu.

Tarikatın kurucusu Abdüsselâm eş-Şeybânî Şam’da doğdu. Doğum tarihi belli değildir. Nesebi ve tarikat silsile­si Sa’diyye tarikatının kurucusu Sa’ded-din el-Cibâvî eş-Şeybâni’ye ulaşır. Ay­nı tarikatın Vefâiyye kolunun kurucusu Şeyh Ebü’l-Vefâ es-Sa’dî ile birlikte 1112 (1700) veya 1115’te (1703) İstanbul’a geldi. Celvetiyye tarikatına mensup Şeyh Abdülvehhâb Efendi’den boşalan ve da­ha sonra kendi adıyla anılacak olan Koska’daki Papaszâde Mustafa Çelebi Der­gâhı postnilşinliğine “İrâde-i seniyye” ile tayin edil­di. On dört yıl bu görevde bulunduktan sonra yerini oğlu Galib Behceddin’e bı­raktı. Ayasofya Camiine pîri Sa’deddin el-Cibâvi’nin adı yazılı levhayı astıracak ve Kadir geceleri başta Sa’dîler olmak üzere bütün tarikat mensuplarının bu camide zikir yapmalarına müsaade ala­cak kadar geniş nüfuza sahipti. Vefa­tında tekkesine defnedildi.

Kendisinden sonra adına nisbet edi­len Abdüsselâmiyye tarikatı oğlu Şeyh Galib Behcedddin ile onun halifesi Şeyh Mustafa ve Şeyh Şamlı İbrahim efendi­ler tarafından devam ettirilmiştir. İbra­him Efendi’nin otuz altı yıl kadar süren meşihatinden sonra 1826 yılında. Koğacı Şeyh diye tanınan Mehmed Emin Elfî Efendi postnişin olmuş, bir süre son­ra o da makamını oğlu Mehmed Galib Efendi’ye bırakmıştır. Bu tarihten son­ra Yahya Efendi ve oğlu Mehmed Arif ile devam eden tarikat, 1919’da Meclis-i Meşâyih tarafından tekkenin postnişinliğine tayin edilen Sütlüce Sa’dî Der­gâhı şeyhi Elif Efendi’nin torunu Yûsuf Zahir Efendi’nin şeyhliği sırasında tek­ke ve zaviyelerin kapatılması ile tarihe karışmıştır.

Bibliyografya

1- Hüseyin Vassâf. Sefine, I, 338-342.
2- Zakir Şükrü, Mecmüa-i Tekâyâ.
3- Sicilli Osmanî, III, 337.
4- Bandırmalızâde. Mir’âtut-turuk, İstanbul 1306.

TDV İslâm Ansiklopedisi