Sosyoloji
XIX. Yüzyılda Samsun’un Kentsel Gelişimine Dair Bir Kaç Mimari Örnek
A.
Şevki Duymaz – XIX. Yüzyılda Samsun’un Kentsel Gelişimine Dair Bir Kaç
Mimari Örnek
Şevki Duymaz – XIX. Yüzyılda Samsun’un Kentsel Gelişimine Dair Bir Kaç
Mimari Örnek
İlkçağlardan günümüze önemli bir kıyı şehri
olma özelliğini taşıyan Samsun kenti, Aminsos, Amisos, Enete, Sampson, Simisso,
Pompeiopolis gibi birçok adla anılmaktadır.
olma özelliğini taşıyan Samsun kenti, Aminsos, Amisos, Enete, Sampson, Simisso,
Pompeiopolis gibi birçok adla anılmaktadır.
Samsun, Osmanlı idaresinde önce Amasya, daha
sonra da Sivas vilayetine bağlanmıştır.
sonra da Sivas vilayetine bağlanmıştır.
Tanzimat’a kadar Sivas eyaletine bağlı sancak
olarak idare olunan Samsun, bundan sonra Trabzon vilâyetine bağlandı. Birinci
Meşrutiyet’ten önce bir ara müstakil liva haline dönüştürülen Canik sancağının
merkezi konumundaki Samsun sonra yine Trabzon’a bağlandı (s. 449).
olarak idare olunan Samsun, bundan sonra Trabzon vilâyetine bağlandı. Birinci
Meşrutiyet’ten önce bir ara müstakil liva haline dönüştürülen Canik sancağının
merkezi konumundaki Samsun sonra yine Trabzon’a bağlandı (s. 449).
II. Meşrutiyet döneminde de tekrar Trabzon’dan
ayrılarak müstakil hale getirilen Samsun, Cumhuriyet dönemiyle birlikte il
haline dönüştürülmüştür.
ayrılarak müstakil hale getirilen Samsun, Cumhuriyet dönemiyle birlikte il
haline dönüştürülmüştür.
İngiliz seyyah J. Mc Donald Kinneir,
1813–1814 yıllarındaki Anadolu seyahati sırasında Samsun(dan söz etmiş).
1813–1814 yıllarındaki Anadolu seyahati sırasında Samsun(dan söz etmiş).
J. Brant, 1836 yılında Samsun merkez
nüfusunun 10.000 olarak tahmin (etmiş).
nüfusunun 10.000 olarak tahmin (etmiş).
1850’de Samsun’a gelen A. D. Mordtmannn,
şehrin havasının fena olduğunu, Türklerin merkezde, Rum ve Ermenilerin ise
yarım saatlik mesafedeki yüksekçe bir yer olan Kadıköy civarında oturduklarını
(anlatmış).
şehrin havasının fena olduğunu, Türklerin merkezde, Rum ve Ermenilerin ise
yarım saatlik mesafedeki yüksekçe bir yer olan Kadıköy civarında oturduklarını
(anlatmış).
1864 yılında şehre, Çerkez muhacirler
getirtilerek iskân edildiler. Bunu, 1878 yılında Varna’dan gelen Çerkes-Tatar
muhacirlerin yerleşmesi izler (s. 451).
getirtilerek iskân edildiler. Bunu, 1878 yılında Varna’dan gelen Çerkes-Tatar
muhacirlerin yerleşmesi izler (s. 451).
Sonuç
Bir kentin gelişmesinde, ihtiyaca bağlı
olarak; sosyal ve kültürel faktörler, yönetime bağlı faktörler, ekonomik
faktörler ve coğrafi faktörler önemli rol oynar.
olarak; sosyal ve kültürel faktörler, yönetime bağlı faktörler, ekonomik
faktörler ve coğrafi faktörler önemli rol oynar.
XIX. yüzyılda kentin gelişmesindeki önemli
faktörlere bağlı olarak görebileceğimiz etkenler, liman ticareti, tütün ekimi
ve coğrafi konumdur.
faktörlere bağlı olarak görebileceğimiz etkenler, liman ticareti, tütün ekimi
ve coğrafi konumdur.
—
Duymaz, A. Şevki. (2006), “XIX. Yüzyılda Samsun’un Kentsel Gelişimine
Dair Bir Kaç Mimari Örnek,” Geçmişten
Geleceğe Samsun, Ed. Cevdet Yılmaz, Cilt: 1, (s. 449-462), Samsun
Dair Bir Kaç Mimari Örnek,” Geçmişten
Geleceğe Samsun, Ed. Cevdet Yılmaz, Cilt: 1, (s. 449-462), Samsun