Sosyoloji
Tütün Üretimi, Yaprak Tütün Ticareti ve Sigara Sanayinin Samsun’un Tarımsal ve Sosyo-Ekonomik Yaşamı Üzerindeki Rolleri
Necdet
Çamaş – Tütün Üretimi, Yaprak Tütün Ticareti ve Sigara Sanayinin
Samsun’un Tarımsal ve Sosyo-Ekonomik Yaşamı Üzerindeki Rolleri
Çamaş – Tütün Üretimi, Yaprak Tütün Ticareti ve Sigara Sanayinin
Samsun’un Tarımsal ve Sosyo-Ekonomik Yaşamı Üzerindeki Rolleri
…tek yıllık bir bitki olan tütün, köklerinde
nikotin alkaloidinin sentezlenmesi ile diğer kültür bitkilerinin hepsinden farklı
bir yeri bulunan keyif verici bir bitkidir.
nikotin alkaloidinin sentezlenmesi ile diğer kültür bitkilerinin hepsinden farklı
bir yeri bulunan keyif verici bir bitkidir.
Türkiye’de üretilen tütünlerin % 98’i Türk
(oriental) tütünleridir. Geri kalan kısmı dark air-cured (Sigar), flue-cured
(Virginia), air-cured (Burley) tütünlerden oluşmaktadır (s. 565).
(oriental) tütünleridir. Geri kalan kısmı dark air-cured (Sigar), flue-cured
(Virginia), air-cured (Burley) tütünlerden oluşmaktadır (s. 565).
(Duyun-ı Umumiye’den sonra)
Osmanlı Devleti’nin tütünden aldığı vergiler
de bu idareye bırakılıyordu. İdare, tütünden alacağı vergileri üçüncü bir şahsa
işletme hakkını vererek ayrı bir kurumun doğmasını sağlamıştı. / Reji İdaresi
de bu idareye bırakılıyordu. İdare, tütünden alacağı vergileri üçüncü bir şahsa
işletme hakkını vererek ayrı bir kurumun doğmasını sağlamıştı. / Reji İdaresi
Bölgemizde yetiştirilen tütünlerin özellikle
Trabzon tütünleri ile karıştırılarak özel bir için zevki oluşturduğu ve hem
Reji şirketinin, hem de kaçakçılığın gözdesi olduğu ifade edilmektedir. Samsun
ve civarında çok farklı özelliklere sahip tütün menşeyleri (…) en önemli özellikleri
kırmızının değişik tonlarına sahip olmaları, nikotin oranlarının düşük olması,
ideal indirgen madde içerikleri ve vazgeçilmez koku içerikleridir (s. 574).
Trabzon tütünleri ile karıştırılarak özel bir için zevki oluşturduğu ve hem
Reji şirketinin, hem de kaçakçılığın gözdesi olduğu ifade edilmektedir. Samsun
ve civarında çok farklı özelliklere sahip tütün menşeyleri (…) en önemli özellikleri
kırmızının değişik tonlarına sahip olmaları, nikotin oranlarının düşük olması,
ideal indirgen madde içerikleri ve vazgeçilmez koku içerikleridir (s. 574).
1970’li yıllardan itibaren 1990’lı yılların
ortalarına kadar tütün bitkisi ve üreticisi tamamen politize olmuştur. Ne üretirsen ben alırım mantığı ile bir noktaya gelinemeyeceği
ancak 2000’li yıllara doğru sonuç vermeye başlanmıştır. Samsun da bundan
nasibini almış ve tütüncülüğümüzde önemli zaaflar ortaya çıkmıştır.
ortalarına kadar tütün bitkisi ve üreticisi tamamen politize olmuştur. Ne üretirsen ben alırım mantığı ile bir noktaya gelinemeyeceği
ancak 2000’li yıllara doğru sonuç vermeye başlanmıştır. Samsun da bundan
nasibini almış ve tütüncülüğümüzde önemli zaaflar ortaya çıkmıştır.
Samsun geleneğine yerleşmiş olan ve “bu yıl
tütün olursa traktör alırım”, “oğlanı evlendiririm”, “kıza nişan yaparım”, “bir
çift kara öküz alırım”, “arsa alsak iyi olur”, “hatun dile benden ne dilersen,
sana beşibiryerde alırım” gibi bir çok deyiş şimdilerde yerini; “eskiden bu
tütüne traktör almıştım”, “şu kadar kg tütüne bir teneke yağ alınırdı”,
“traktörün deposu şu kadar tütüne dolardı” gibi eskiyi özleten ifadelere
bırakmıştır (s. 576).
tütün olursa traktör alırım”, “oğlanı evlendiririm”, “kıza nişan yaparım”, “bir
çift kara öküz alırım”, “arsa alsak iyi olur”, “hatun dile benden ne dilersen,
sana beşibiryerde alırım” gibi bir çok deyiş şimdilerde yerini; “eskiden bu
tütüne traktör almıştım”, “şu kadar kg tütüne bir teneke yağ alınırdı”,
“traktörün deposu şu kadar tütüne dolardı” gibi eskiyi özleten ifadelere
bırakmıştır (s. 576).
Sonuç
Geçmişte tütünsüz bir Samsun
düşünülememiştir. Böyle bir zehir yıllarca Samsun’umuzun sağlık nefesi
olmuştur. Yaklaşık olarak tüm köylerimizin yarısı uzun yıllar en önemli geçim
kaynağı olarak tütünü bilmiştir. Günümüzde hala tek geçim kaynağı tütün üretimi
olan köylerimiz ve üreticilerimiz vardır (s. 581).
düşünülememiştir. Böyle bir zehir yıllarca Samsun’umuzun sağlık nefesi
olmuştur. Yaklaşık olarak tüm köylerimizin yarısı uzun yıllar en önemli geçim
kaynağı olarak tütünü bilmiştir. Günümüzde hala tek geçim kaynağı tütün üretimi
olan köylerimiz ve üreticilerimiz vardır (s. 581).
—
Çamaş, Necdet. (2006), “Tütün Üretimi, Yaprak Tütün Ticareti ve Sigara Sanayinin Samsun’un
Tarımsal ve Sosyo-Ekonomik Yaşamı Üzerindeki Rolleri,” Geçmişten Geleceğe Samsun, Ed. Cevdet Yılmaz, Cilt: 1, (s.
565-583), Samsun
Tarımsal ve Sosyo-Ekonomik Yaşamı Üzerindeki Rolleri,” Geçmişten Geleceğe Samsun, Ed. Cevdet Yılmaz, Cilt: 1, (s.
565-583), Samsun