Sosyoloji
Türkiye Türkçesi Ağız Atlasının Önündeki Sorunlar
Türkiye
Türkçesi Ağız Atlasının Önündeki Sorunlar
Türkçesi Ağız Atlasının Önündeki Sorunlar
Ahmet Buran
Ağızlar, bir yazı dili alanı içinde bulunan
farklı konuşma biçimleridir. Türkiye Türkçesi ağızları, ilk yazılı belgelerini
13. yüzyıldan itibaren vermeye başlayan ve bugün Anadolu ve civar sahalarda
kullanılan Oğuz kökenli Türk yazı dilinin ağızlarıdır.
farklı konuşma biçimleridir. Türkiye Türkçesi ağızları, ilk yazılı belgelerini
13. yüzyıldan itibaren vermeye başlayan ve bugün Anadolu ve civar sahalarda
kullanılan Oğuz kökenli Türk yazı dilinin ağızlarıdır.
Ağız atlaslarının temel malzemesi sözlü
dildir.
dildir.
…tam bir ağız tasnifinde dilin “ses, yapı,
sözvarlığı, sözdizimi ve vurgu” şeklinde adlandırılan beş temel biriminin
dikkate alınması ve bu beş temel birimdeki farklılıklara göre atlasların
düzenlenmesi gerekir.
sözvarlığı, sözdizimi ve vurgu” şeklinde adlandırılan beş temel biriminin
dikkate alınması ve bu beş temel birimdeki farklılıklara göre atlasların
düzenlenmesi gerekir.
Türkiye Türkçesi ağızları üzerine Kunos’tan
(1896) bu yana çeşitli tasnif çalışmaları yapılmış olmakla birlikte bugüne
kadar tam bir atlas çalışması yapılamamıştır. Bu konudaki en geniş ve kapsamlı
çalışma Karahan’ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırması (1996) adlı çalışmasıdır.
(1896) bu yana çeşitli tasnif çalışmaları yapılmış olmakla birlikte bugüne
kadar tam bir atlas çalışması yapılamamıştır. Bu konudaki en geniş ve kapsamlı
çalışma Karahan’ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırması (1996) adlı çalışmasıdır.
Türkiye Türkçesi ağızlarının konuşulduğu alanlar
doğal sınır olarak kabul edilmeli ve atlas bu sınırlar dikkate alınarak
yapılmalıdır.
doğal sınır olarak kabul edilmeli ve atlas bu sınırlar dikkate alınarak
yapılmalıdır.
Bilimsel anlamda Türkiye Türkçesi ağızları
üzerine yapılan ilk çalışma Maksimov’un 1867 yılında Karaman ağzı üzerine
yaptığı çalışmadır.
üzerine yapılan ilk çalışma Maksimov’un 1867 yılında Karaman ağzı üzerine
yaptığı çalışmadır.
—