Thomas Henry Huxley Kimdir, Hayatı, Kitapları, Hakkında Bilgi

HUXLEY, Thomas Henry (1825-1895) İngiliz doğa bilgini, düşünür. Darwin’in evrim kuramının en inançlı savunucusu, 19.yy İngilteresi’nin en etkili bilim adamlarından biridir.

4 Mayıs 1825’te Middlesex’teki Ealing kentinde doğdu, 29 Haziran 1895’te Sussex’te, Eastboume yakınlarındaki Hodeslea’da öldü. Sekiz çocuklu bir matematik öğretmeninin oğluydu. 1833’ten 1835’e değin Ealing’de, babasının ders verdiği okulda yalnızca iki yıl öğrenim gördü. 10 yaşından sonra kendi çabasıyla klasik dilleri, Almanca ve Fransızca’yı öğrendi, tarih, felsefe, mantık ve bilim kitaplarını okuyarak kendi kendini yetiştirdi. Çok istediği mühendislik öğrenimini babasının kısıtlı geliriyle sürdüremeyeceğinden ve yalnızca tıp öğrencilerine burslu okuma olanağı tanındığından, 15 yaşma gelince Londra’ya, pratisyen hekim olarak çalışan bir akrabanın yanma gönderildi. Ertesi yıl da karşılıksız bir burs kazanarak, Charing Cross Flastanesi’ne bağlı tıp okulunda öğrenime başladı. Özellikle kimya, anatomi ve fizyoloji derslerinde çok başarılı bir öğrenci olarak tanındığı bu yıllarda, saç köklerini koruyan keseciklerin dokusunda, boyarmaddeli hücrelerden oluşmuş orta katmanı (Huxley katmam) tanımlayan ilk incelemesini de yayımlamıştı. Öğrenimini bitirince İngiliz donanmasına katılarak, Avustralya sularında bir araştırma gezisine çıkan “Rattlesnake” gemisinin cerrah yardımcılığı görevini üstlendi. 1846’dan 1850’ye değin süren bu dört yıllık gezi Huxley’in tıptan çok doğabilimlerine, özellikle deniz biyolojisine yönelmesini sağlamış, elinin altındaki çok kısıtlı olanaklarla deniz canlıları üzerinde yaptığı araştırmalar 25 yaşındaki Huxley’i kısa sürede İngiltere’nin en ünlü biyoloji bilginleri arasına katmıştı. Nitekim, gezi süresince Royal Society’ye gönderdiği inceleme yazılarıyla daha Londra’ya dönmeden önce adını duyurmayı başaran Huxley, 1851’de ülkesine döndükten bir yıl sonra Royal Society üyeliğine seçildi, ertesi yıl da bu kuruluşun Royal madalyasıyla ödüllendirildi. Gezide derlediği binlerce örnek üzerinde çalışabilmek için, deniz kuvvetlerinden aldığı özel izinle üç yıl boyunca donanmada kendisine etkin bir görev verilmemesini sağlayan Huxley, aynı amaçla lisansüstü öğrenimden de vazgeçerek “Rattlesnake” gezisindeki araştırmalarının sonuçlarını içeren, özellikle omurgasız deniz hayvanlarına ilişkin yirmi kadar incelemesini yayımladı. 1854’te deniz kuvvetleri kendisine bağladığı aylığı keserek göreve dönmesini isteyince donanmadan ayrıldı ve bir süre dergilere yazdığı makalelerle geçimini sağladıktan sonra Devlet Madencilik Okulu’nda doğa tarihi derslerini üstlenerek öğretim görevine başladı. Huxley, çok yönlü kişiliğiyle 19.yy’ın ikinci yarısında İngiliz bilim ve düşünce tarihinin en etkili adlarından biri olduğu kadar, ülkesinde özellikle deneysel fen eğitiminin örgütlenmesine emek vermiş ünlü bir eğitimci olarak da tanındığı bu görevini ölünceye değin sürdürdü. Doktora derecesi bile olmamasına karşın, Oxford ve Harvard gibi İngiltere ve ABD’nin en ünlü üniversitelerinden gelen profesörlük çağrılarını geri çevirerek, sonradan Royal College of Science’a bağlanan Devlet Madencilik Okulu’ndan yaşamı boyunca ayrılmadı.

Birçok bilimsel kuruluşta, özellikle 1856-1858 arası Royal Institution’da verdiği konferans dizileriyle daha büyük kitlelere seslenen Huxley, çok iyi bir konuşmacı olarak da tanınmıştı. 1859’da yayımlanan On the Origin of Species (Türlerin Kökeni) adlı yapıtıyla İngiltere’de bilim ve din çevrelerinin sert tepkisiyle karşılaşan, ancak elinden geldiğince tartışmaya girmekten kaçman Darwin’in evrim kuramını,

Kilise’ye ve tutucu bilim adamlarına karşı büyük bir inançla savunan da gene Huxley oldu. Hıristiyanlık inançlarına ters düşen bilimsel gerçek adına hem Kilise’nin, hem bilim dünyasının ileri gelenlerini karşısına almaktan çekinmeyen Huxley, bu yıpratıcı savaşta bilimsel saygınlığım yitirmediği gibi, Avrupa’ nın en büyük üniversitelerinden onur doktoru unvanını almış, Royal Society’nin ilk madalyasından sonra Copley ve Darsvin madalyalarına da değer görülerek ödüllendirilmiştir.