Kılıç Alayı Nedir, Töreni, Osmanlıda, Tarihi, Hakkında bilgi

Kılıç alayı. Osmanlı padişahlarının tahta çıkmalarından sonra kılıç kuşanmaları münasebetiyle yapılan tören.

Resmî belgelerde ve kaynaklarda “tak-lîd-i seyf, takallüd-i şemşîr” olarak geçen kılıç kuşanma merasiminin ne zaman başladığı hususunda kesin bilgi yoktur. Ancak gaza kılıcı kuşanma âdetini Asr-ı saâdet’e kadar götürmek mümkündür. Hz. Peygamber savaşlarda kılıç kuşandığı gibi bazı sahâbîlerede kılıç kuşatmıştır. Nitekim Hayber’in fethi sırasında Resûl-i Ekrem tarafından Hz. Ali’ye zırh giydiril­miş ve kılıç kuşatılmıştır. Abbasîler döne­minde tayin edilen kumandanlara halife törenle kılıç kuşatır ve sancak verirdi.

Abbasî halifeleri tahta otururken Hz. Peygamber’den intikal eden kılıcı kuşanır­lardı. Abbasîler zamanında özellikle merkezî otoritenin zayıfladığı dönemlerde ortaya çıkan bazı devletlerin hükümdarlarına halifeler tarafından gönderilen hüküm­darlık alâmetleri arasında kabzası değerli taşlarla süslü veya altın kaplama kılıçlar da yer almaktaydı. Onlar da teberrüken bu kılıçları kuşanırlardı. Meselâ Gazneli Hükümdarı I. Mesud’a, Eyyûbî Sultanı Selâhaddîn-i Eyyûbî’ye ve Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubad’a dönemin halifeleri diğer alâmetler yanında kılıç da göndermişlerdir. Bazan bizzat Abbasî ha­lifesi tarafından hükümdarlara kılıç kuşatılmıştır. Meselâ, Halife Kâim-Biemril-lâh 449 (1057) ve 451 (1059) yıllarında Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey’e. Müsterşid-Billâh da 827 (1133) yılında Irak Selçuklu Sultanı 1. Mesud’a kılıç kuşatmıştır. Mem­lûk sultanlarına dönemin Mısır Abbasî ha­lifesi hil’at giydirir ve kılıç kuşatırdı. Bu âdet Osmanlılar’a da geçmiş ve kendine özgü bir gelişme göstermiştir.

Osmanlılarda
Osmanlilar’da da hükümdarlık alâmeti olarak kabul edilen kılıç kuşanmanın ne zaman başladığı tesbit edilememektedir. Bir rivayete göre babasının yıllık vergi ve hediyelerini Konya’ya götüren Osman Gazi’ye Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin oğlu Sultan Veled tarafından kılıç kuşatılmış, böylece Mevlânâ Dergâhı dünya saltana­tını Osman Bey’e ve oğullarına terketmiştir. Mevlevîliği ön plana çıkarma amacıy­la sonradan ortaya atılmış olması muh­temel bu görüş tarihî kaynaklarla doğrulanmamaktadır. Aynı şekilde Ali Emîrî Efendi’nin öne sürdüğü, Osman Gazi’ye Ahî Evran, Hacı Bektâş-ı Velî ve Şeyh Edebâli’nin kılıç kuşattığı ri­vayeti gibi Osman Nuri Ergin’in kılıç ku­şanmayı esnaflığın ahî teşkilâtıyla ilgili görmesinin de bir dayanağı yoktur.