Sosyoloji

İstanbul’un Manevi Fatihi Kavaklı Akşemseddin ve Şiirleri

Mustafa
Güneş –
İstanbul’un Manevi Fatihi Kavaklı Akşemseddin ve Şiirleri

Hamza Efendi’nin oğlu olarak 792/ 1389/ 1390’da
Şam (Dımışk)’da doğdu…

Asıl adı Şemseddin Muhammed olan
Akşemseddin’in adı kaynaklarda Muhammed bin Hamza şeklinde geçer.

Akşemseddin, yedi yaşında iken babası ile
birlikte Anadolu’ya gelerek bugün Samsun iline bağlı Kavak ilçesine yerleşti
(799 /1396-97). Babası Şeyh Hamza’nın mezarı burada bulunmaktadır (Enîsî,l02b).

…hocası Hacı Bayram-ı Velî tarafından
kendisinde Akşemseddin ve Akşeyh unvanlarının verildiği rivayet edilir. Ayrıca
az yeme, az uyuma ve az konuşma gibi özellikleri sebebiyle yüzünün beyazlaştığı
bilinir…

Rivayet olunur ki defnedildiği gece, kabrine
sırtlan adı verilen bir kurt geldi. Mübarek kabrini açtı ve mübarek bedenini
(cesedini) yemek istedi. Şeyh Hamza, elini yattığı yerden çıkardı; kurdu
yakalayarak boğazından tutup öldürdü. Ertesi sabah kabri ziyarete gelenler,
Şeyh Hamza’nın cesedini bu vaziyette (eli kabrin dışında) buldular. Kurdu
oradan kaldırarak Şeyh Hamza’nın elini tabutun içine koydular. Şeyh Hamza’nın
eli, tabutun içinden tekrar dışarı çıktı. Sezgi gücü yüksek olan bir kimse:
“Temiz olmayan kurda değdiği için elin yıkanması gerekir.” dedi.
Yıkayıp tabutun içine koydular. O zamandan sonra Şeyh Hamza’ya Kurtboğan
dediler. Şeyh Hamza’nın mezarı, o bölgede Kurtboğan mezarı olarak bilinir (s.
418).

Akşemseddin, Şemsî mahlasıyla dinî-tasavvufî
içerikli şiirler yazmıştır. Bu İlâhilerinden bazıları, bestelenerek dergâhlarda
da okunmuştur.

Akşemseddin’in Milli Kütüphane Fahri Bilge
kitapları arasında 442 numarada kayıtlı 150 varaktan oluşan yazma mecmuada
bulunan şiirleri, ilk defa Kemal Eraslan tarafından yayımlanmıştır.

…bu mecmuda yer alan toplam 38 şiirinden
beşini hece, diğerlerini de aruz vezni kaleme almıştır (s. 419).

Güneş, Mustafa. (2011), “İstanbul’un Manevi Fatihi Kavaklı Akşemseddin ve Şiirleri,” Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler
Kitabı, Cilt: 1, s. 417-430, Samsun 2012

İlgili Makaleler