İhvân Birlikleri

İhvân Birlikleri

Zühd ve takvâ hareketlerinin daha ileri bir şeklini, onlardan da­ha düzenli bir teşkilata sahip bulunan ve üyeleri arasında çok sıkı bir bağlılığı gerçekleştiren, bu bakımdan da kendilerine “ihvân birlikle­ri” tabir olunan cemâatler oluşturm aktadırlar. Bu cemâatlerin karak­teristik özellikleri arasında, onların daha derin bir bilgi arayışı içer­sinde olmaları sayılabilir. Genellikle bu tip dinî gruplarda da, ana di­nî cemâatten kopmadan dinî esasları daha içten yaşama niyet ve ar­zusu dikkati çekmektedir. Esasen bu birlik mensuplarını bir araya getiren temel bağ, çok sıkı bir teşkilattan ziyade zihniyettir. Onlar ana dinî cemâate karşı tenkitçi bir tutum ortaya koyarlar. Mamafih, cemâat içerisinde gerçekleştirilen sıkı kardeşlik bağı ve müşterek ha­yat birliği ortaklaşa mülkiyete kadar uzanabilen eğilimleri ortaya çı­karabilmektedir.

Bu dini alt grup örneklerine de, birçok ümmetlerin içerisinde rast­lamak mümkün olmaktadır. Protestanlığın pietist, formalist ve meto- dist grupları, itizalî Rus mezheplerinden olan Vigovsk kardeşlik cemâati, XIII. ve XIV yüzyıllardaki ortak hayatın kız ve erkek kardeş­leri birlikleri, Budizm ve Taoizm’in ihvan birlikleri ve nihayet İslâmi­yet’teki Uhuvvet ve Fütiivvet teşkilatları ile Ahilik tipik örnekler ara­sında zikredilebilir.