Clarence Ayres Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

AYRES, Clarence (1891-1972)

ABD’li iktisatçı. Kurumsalcı Okul’un izleyicilerindendir.

Clarence E.Ayres Massachusetts’de doğdu. New Mexico’da öldü. Brown Üniversitesi’nde iktisat öğrenimi gördükten sonra Chicago Üniversitesi’nde felsefe doktorası yaptı. Chicago Üniversitesi, Amherst College ve Reed College’da felsefe dalında öğretim üyeliğinde bulundu. 1924-1925 yıllarında editörlüğünü yaptığı ATew Republic gazetesine teoloji, politika, sosyoloji, eğitim, müzik, felsefe, psikoloji, edebiyat alanlarında yazılar yazdı. 1930’da Texas Üniversitesi’ ne ekonomi profesörü oldu ve emekli olana değin bu görevini sürdürdü.

Ayres’ın düşünsel gelişimi Chicago Üniversitesi’ nde başladı. Felsefe alanında John Dewey’in pragmatist görüşlerinden, iktisat alanında ise Kurumsalcı Okul’un öncülerinden olan Thorstein Veblen’den etkilendi. İktisadi görüşlerinde kurumsalcı yaklaşımın ilk izlerine Science: The False Messıah ve Holier Than Thou: The Way of the Righteous adlı kitaplarında rastlanmaktadır. Hızlı teknolojik gelişmenin geleneksel değerleri yok ettiğini, bunun yerine uygar dünyanın yeni değerler koyduğunu savundu. Bilim ve değerler, makineler ve ahlak arasındaki ilişkiler Ayres’ın yapıtlarının odak noktasında yer almıştır.

Ayres, tüm toplumsal davranışları, teknolojik ve törensel olarak ikiye ayırmıştır. Ona göre, teknolojik davranışlar, insanoğlunun yaşamını sürdürmek için elini ve beynini kullanarak yaptığı işlerdir. Törensel davranışlar ise nedenlerden çok duygularca yönlendirilen, boşinanlar, tabular, hayaller gibi toplumsal koşullanmalardır. Ayres, iktisat tarihi çözümlemelerinde, geçmişe bağımlılığı simgeleyen törensel davranışlarla geleceği simgeleyen teknolojik davranışlar arasındaki çelişkiyi ön plana çıkarmıştır.

Geliştirdiği değer kavramında teknolojik süreçte ortaya çıkan değerleri “kültür ötesi”, törensel davranışlardan kaynaklanan değerleri ise kültüre bağımlı değerler olarak nitelendirmiştir. Özgürlük, eşitlik, güvenlik, servet, üstünlük gibi değerler teknolojik değerlerdir ve birbirleriyle sıkı bir biçimde ilişkilidirler. Bu yaklaşımıyla Batı kültürünün ve sanayi toplumunun bir savunusunu yapmıştır.

Ayres, aynı zamanda istem azlığını ortadan kaldırmak için geliri yeniden bölüştürmede bir araç olarak olumsuz gelir vergisi kavramını ilk ortaya atan iktisatçıdır.

•    YAPITLAR: Science: The False Messiah, 1927, (“Bilim: Sahte Kurtarıcı”); Holier Than Thou: The Way of the Righteous, 1929, (“Doğruluğun Yolu: Kibir”); Huxley, 1932; The Problem of Economic Order, 1938, (“İktisadi Düzen Sorunu”); The Theory of Economic Progress, 1944, (“iktisadi Gelişme Kuramı”); The Dıvine Right of Capital, 1946, (“Sermayenin Kutsal Hakkı”); The Indus-trial Economy: Its Technological Basis and İnstitutional Destiny, 1952, (“Sınai Ekonomi: Teknolojik Temeli ve Kurumsal Kaderi”); Touıard a Reasonahle Society: The Values of Industrial Civilisation, 1961, (“Akla Yakın Bir Topluma Doğru: Sınai Uygarlığın Değerleri”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi