Sosyoloji
Charles Wright Mills
Charles Wright Mills (1916-1962)
Maryland ve Columbia Üniversitelerinde ders
vermiştir. En önemli eserleri; 1951
tarihli Beyaz
Yakalılar: Amerikan Orta Sınışarı (White Collar: The American Middle
Classes),
vermiştir. En önemli eserleri; 1951
tarihli Beyaz
Yakalılar: Amerikan Orta Sınışarı (White Collar: The American Middle
Classes),
Hans
Gerth ile birlikte kaleme aldığı
1953 tarihli Karakter
ve Toplumsal Yapı (Character and Social Structure),
Gerth ile birlikte kaleme aldığı
1953 tarihli Karakter
ve Toplumsal Yapı (Character and Social Structure),
1956 tarihli İktidar Seçkinleri (The Power
Elite),
Elite),
1959 tarihli Sosyolojik İmgelem (The Sociological
Imagination),
Imagination),
Dinle Yankee: Küba’da Devrim
(1960) ve
(1960) ve
Marksistler (1962) şeklinde
sıralanabilir.
sıralanabilir.
Karakter ve Toplumsal Yapı
(1953) adlı eserinde özel ve kamusal arasında, bireyin tamamen kişisel davranışları
ile son derece genel birtakım sosyal-tarihsel olgular arasındaki ilişkiyi ele
alır.
(1953) adlı eserinde özel ve kamusal arasında, bireyin tamamen kişisel davranışları
ile son derece genel birtakım sosyal-tarihsel olgular arasındaki ilişkiyi ele
alır.
1959’da yayınladığı Sosyolojik İmgelem adlı eserinde ise
bir yandan bireysel sorunlarla kamu meselelerini ayrıştırmış, bir yandan da
ikisini ilişkilendirmeye çalışmıştır. Mills
için sosyolojik imgelem günümüz insanının tam da gereksinim duyduğu şeydir.
Sosyolojik imgelem bireylerin kişisel yaşamlarındaki
sorunlarla toplumsal düzeydeki sorunlar arasındaki ilişkiyi görebilecek bir bakış
açısına veya yeteneğe sahip olmaları olarak tanımlanabilir.
bir yandan bireysel sorunlarla kamu meselelerini ayrıştırmış, bir yandan da
ikisini ilişkilendirmeye çalışmıştır. Mills
için sosyolojik imgelem günümüz insanının tam da gereksinim duyduğu şeydir.
Sosyolojik imgelem bireylerin kişisel yaşamlarındaki
sorunlarla toplumsal düzeydeki sorunlar arasındaki ilişkiyi görebilecek bir bakış
açısına veya yeteneğe sahip olmaları olarak tanımlanabilir.
Mills’ın sosyolojik imgelem çağrısının
özünde makroskobik ve moleküler adını verdiği iki araştırma yolunun bir harmanı
vardır. Makroskobik, ‘total toplumsal yapılarla,
karşılaştırmalı bir yoldan uğraşır. Moleküler
ise küçük ölçekli meselelerle ilgilenir. Mills, bu iki araştırma yolunun
bütünleştirilmesini önerir.
özünde makroskobik ve moleküler adını verdiği iki araştırma yolunun bir harmanı
vardır. Makroskobik, ‘total toplumsal yapılarla,
karşılaştırmalı bir yoldan uğraşır. Moleküler
ise küçük ölçekli meselelerle ilgilenir. Mills, bu iki araştırma yolunun
bütünleştirilmesini önerir.
Mills, sosyolojik imgelemden yoksun
olduğunu öne sürdüğü grand teori adını verdiği kuramları (işlevselcilik gibi)
bu nedenle eleştirir. Mills genel olarak grand teorilerin kasıtlı olarak
toplumu anlama ve anlaşılır kılma çabalarından uzaklaştıklarını söyler.
olduğunu öne sürdüğü grand teori adını verdiği kuramları (işlevselcilik gibi)
bu nedenle eleştirir. Mills genel olarak grand teorilerin kasıtlı olarak
toplumu anlama ve anlaşılır kılma çabalarından uzaklaştıklarını söyler.
Mills, Soyutlanmış
Ampirizm/Deneyimcilik adını verdiği aşırı ampirist yaklaşımları da eleştirir.
Mills bu yaklaşımı, özellikle bilimi
ampirizimden ibaret sayarak sosyolojik çözümlemede kantitatif (nicelleme;
eldeki “seçilmiş” verilerden genelleme yapmak) araştırma teknikleriyle
yetinmeye çalıştığı için eleştirir.
Ampirizm/Deneyimcilik adını verdiği aşırı ampirist yaklaşımları da eleştirir.
Mills bu yaklaşımı, özellikle bilimi
ampirizimden ibaret sayarak sosyolojik çözümlemede kantitatif (nicelleme;
eldeki “seçilmiş” verilerden genelleme yapmak) araştırma teknikleriyle
yetinmeye çalıştığı için eleştirir.
Mills’in Beyaz Yakalılar adlı eseri
1950’lerde Amerika’da giderek büyüyen bir sınıf olan beyaz yakalı orta sınıfın
statüsü ile ilgilidir.
1950’lerde Amerika’da giderek büyüyen bir sınıf olan beyaz yakalı orta sınıfın
statüsü ile ilgilidir.
Mills bu yeni orta sınıfın statüsü ile yakından
ilgilenir ve bu sınıfın neden bağımlı bir sınıf olduğunu analiz etmeye çalışır.
Bu analizinde Marks’ın yabancılaşma kuramından yararlanır. Mills’a göre beyaz
yakalılar, kendilerini işçilerden üstün görmektedirler. Gerçekte maaşları
işçilerden yüksek değildir bununla birlikte yönetici sınıfa bağımlıdırlar.
Dolayısıyla çok büyük bir yabancılaşma içerisindedirler. Hem emeğe hem de
kendilerine yabancılaşmış olan bu yeni sınıfın üyeleri ne kendi yaşamlarını
kontrol edebilecek kişisel güce ne de ulusu şekillendirebilecek politik güce
sahip olamayan acınası tiplerdir.
ilgilenir ve bu sınıfın neden bağımlı bir sınıf olduğunu analiz etmeye çalışır.
Bu analizinde Marks’ın yabancılaşma kuramından yararlanır. Mills’a göre beyaz
yakalılar, kendilerini işçilerden üstün görmektedirler. Gerçekte maaşları
işçilerden yüksek değildir bununla birlikte yönetici sınıfa bağımlıdırlar.
Dolayısıyla çok büyük bir yabancılaşma içerisindedirler. Hem emeğe hem de
kendilerine yabancılaşmış olan bu yeni sınıfın üyeleri ne kendi yaşamlarını
kontrol edebilecek kişisel güce ne de ulusu şekillendirebilecek politik güce
sahip olamayan acınası tiplerdir.
Mills’e göre Amerikan toplumu, beyaz
yakalıların artmasıyla birlikte kamu toplumundan kitle toplumuna evrilmektedir.
yakalıların artmasıyla birlikte kamu toplumundan kitle toplumuna evrilmektedir.
Eski orta sınıf küçük çapta da olsa bağımsız
bir mülkiyete sahip olduğundan siyasal açıdan özgür, ekonomik açıdan da bir
güvenceye sahipti. Ekonomik açıdan da yeni orta sınıf, memur ve büro
hizmetlileri olarak mülksüzleşmişler, ücretli işçilerle aynı duruma indirgenmişlerdir.
Siyasal yönden ise işçiler gibi örgütlü olmadıkları için, onlardan da kötü
durumdadırlar.
bir mülkiyete sahip olduğundan siyasal açıdan özgür, ekonomik açıdan da bir
güvenceye sahipti. Ekonomik açıdan da yeni orta sınıf, memur ve büro
hizmetlileri olarak mülksüzleşmişler, ücretli işçilerle aynı duruma indirgenmişlerdir.
Siyasal yönden ise işçiler gibi örgütlü olmadıkları için, onlardan da kötü
durumdadırlar.
Mills, İktidar Seçkinleri (1956) adlı ünlü çalışmasında
özellikle Amerikan toplumunda güç/iktidar analizi üzerinde odaklanır.
özellikle Amerikan toplumunda güç/iktidar analizi üzerinde odaklanır.
Mills’in İktidar Seçkinleri, önemli
kararlar verebilecek pozisyonları ellerinde bulunduran ve yönetici statüsünde olan
kişileri kapsar.
kararlar verebilecek pozisyonları ellerinde bulunduran ve yönetici statüsünde olan
kişileri kapsar.
İktidar (ekonomik, askeri ve siyasi
iktidar), zaman içinde geniş tabanlı yapısını yitirip dar çevrenin elinde
toplanmaktadır. Mills için bu kurumsal alanlar
büyüyüp merkezîleştikçe ve faaliyet alanları genişledikçe, toplum üzerindeki
“etki ve sonuçları da gitgide daha büyük boyutlara ulaşmıştır.
iktidar), zaman içinde geniş tabanlı yapısını yitirip dar çevrenin elinde
toplanmaktadır. Mills için bu kurumsal alanlar
büyüyüp merkezîleştikçe ve faaliyet alanları genişledikçe, toplum üzerindeki
“etki ve sonuçları da gitgide daha büyük boyutlara ulaşmıştır.
Mills, Pareto’dan farklı olarak seçkinler
iktidarını bireylerden ziyade kurum bazında ele alır. Seçkinler iktidarı
teşhisi üzerinden ABD’nin demokrasi ülkesi olduğu iddiasını sorgular.
iktidarını bireylerden ziyade kurum bazında ele alır. Seçkinler iktidarı
teşhisi üzerinden ABD’nin demokrasi ülkesi olduğu iddiasını sorgular.
Mills’e göre iktidar seçkinleri üç önemli
kurumdan gelmektedir:
kurumdan gelmektedir:
1- Büyük şirketler
2- Ordu
3- Federal hükümet
Mills, bu liderlerin kurumsal bazda bir çeşit
seçkin/elit ittifakı oluşturarak Amerikan toplumunu, sıradan Amerikan vatandaşlarının
görüşlerini dikkate almadan, kendi çıkarları doğrultusunda sorumsuzca yönettiklerini,
savaş ve barış gibi önemli konularla ilgili kararlar aldıklarını savunur.
seçkin/elit ittifakı oluşturarak Amerikan toplumunu, sıradan Amerikan vatandaşlarının
görüşlerini dikkate almadan, kendi çıkarları doğrultusunda sorumsuzca yönettiklerini,
savaş ve barış gibi önemli konularla ilgili kararlar aldıklarını savunur.
—
Modern Sosyoloji Tarihi
Editör: Prof. Dr. Serap Suğur
Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2304, Eskişehir, Ocak 2013