Bartolome Mitre Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

MITRE, Bartolome (1821-1906)

Arjantinli asker ve devlet adamı. 1862-1868 arasında devlet başkanlığı yapmıştır.

26    Haziran 1821’de Buenos Aires’de doğdu, 18 Ocak 1906’da aynı kentte öldü. Subay bir babanın oğlu olan Mitre, Uruguay’daki askeri bir akademide öğrenim gördü.

O  dönemde bağımsızlığını yeni kazanmış olan Arjantin’de kurulan cumhuriyetin bir federasyon mu, yoksa birleşik merkezi bir devlet mi olacağı tartışma konusuydu. Başkent Buenos Aires’teki yönetim, kendilerinin ağırlıkta olacağı birleşik, merkezi bir devlet isterken; caudillo olarak adlandırılan yerel önderler tarafından kontrol edilen çevre iller, kendi özerkliklerini güvence altına alacak bir federasyondan yanaydılar. Federal önderlerden biri olan Manuel de Rosas 1829’da yönetimi ele geçirerek Buenos Aires’in üstünlüğüne dayanan bir konfederasyon kurmuştu.

Rosas’ın otoriter yönetimi altında büyük çoğunluğu yönetime muhalif olan gençlerle birlikte, Mitre de 1837’de sürgüne gönderildi. Sürgündeyken Bolivya, Şili ve Uruguay’a giden Mitre El Mercurio gazetesini çıkardı. Gazetede şiirler, edebiyat eleştirileri, hikâyeler, tiyatro oyunları ve Rosas yönetimi aleyhinde yazılar yayımladı.

Şubat 1852’de Rosas yönetimine muhalefet eden general Justo Jose de Urquiza’nın Brezilya ve Uruguay’la ittifak yaparak, Rosas’m ordusunu Casero Sava-şı’nda yenmesiyle birlikte, Mitre de Uruguay güçlerinin komutanı olarak Buenos Aires’e döndü. General Urquiza, 1852’de bütün ülkeyi kapsayan bir anlaşma çağrısında bulundu. Buenos Aires’in katılmamasına karşın anayasa yürürlüğe kondu ve Urquiza Arjantin Konfederasyonu’nun ilk devlet başkanı seçildi.

Federal anayasaya karşı çıkarak ayrı bir yönetim oluşturan Buenos Aires Eyaleti’ni destekleyen Mitre, kısa zamanda eyaletin siyasal önderi oldu. 1850’de konfederasyon güçleriyle Buenos Aires arasında çıkan savaşta eyalet güçlerine komuta etti. Savaşın kaybedilmesi üzerine Buenos Aires Eyaleti, konfederasyona katılmayı kabul etmek zorunda kaldı. Ancak sorunların çözülememesi 1861’de yeni bir savaşa yol açtı. Bu kez, Mitre komutasındaki eyalet güçleri, konfederasyon askerlerini yenilgiye uğratarak, ülkeyi yeniden tek bir ulusal hükümet önderliğinde birleştirdiler. Buenos Aires hükümet merkezi oldu ve Mitre Buenos Aires valiliğine getirildi. 1862’de yapılan seçimleri kazanarak devlet başkanı oldu.

Devlet başkanlığı döneminde etkili bir yönetim kurarak yerel önderleri etkisiz duruma getirdi. Merkezi bir ulusal hükümet kurmak amacıyla yönetsel reformlar yaptı. Eğitim, posta ve telgraf hizmetlerini geliştirdi. 1865’te Paraguay ile çıkan savaşta Arjantin, Uruguay ve Brezilya arasındaki üçlü ittifakın güçlerine komuta etti. Savaşa karşın 1860-1870 arası yabancı sermayenin ülkeye aktığı, hayvancılığın ve tarımın geliştiği yıllar oldu. 1868’de başkanlık süresinin sona ermesinden sonra Senato’ya seçilen Mitre, adaylığını koyduğu 1874 seçimlerini kazanamadı. 1891’de yeniden aday olduysa da muhafazakâr aday lehine seçimlerden çekildi.

Yaşamı boyunca Arjantin’de birliğin simgesi olan Mitre’nin Arjantin’in kültürel yaşamına da büyük katkıları oldu. 1870’te La Nacion (Ulus) gazetesini ve Arjantin Tarih Akademisi’ni kurdu. Pek çok tarih çalışması bulunan Mitre’nin bağımsızlık kahramanları Manuel Belgrano ve Jose de San Martin’in biyografileri, hâlâ başvurulan kaynaklar arasındadır.

•    YAPITLAR (başlıca): Historia de Belgrano, 1858-1859, (“Belgrano Tarihi”); Historia de San Martin, 1887-1888, (“San Martin Tarihi”).

•    KAYNAKLAR: W.H. Jeffrey, Mitre and Argentina, 1952; M.C. Hole, Bartolome Mitre: A Poet in Action, 1947.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi