Ali Kemali Aksüt Kimdir, Hayatı, Eserleri

Ali Kemâlî Aksüt. (1884-1963) İdareci, tarih ve millî terbiye konularındaki eserleri ile tanınan yazar.

Yanya’da doğdu. Babası şehrin tanın­mış ailelerinden Babanur lakabı ile ta­nınan İbrahim Ağa. annesi ise Nebile Hanım’dır. Yanya İdâdîsi’ni bitirdikten sonra (1903) İstanbul’a gidip Mekteb-i Mülkiyye’den mezun oldu (1908). Yanya vilâyeti maiyet memurluğuna tayin edil­di ve orada kaymakamlık stajını tamam­ladı. Aynı zamanda idadide tarih ve coğ­rafya muallimliği de yaptı. Bir müddet İttihat ve Terakki Mektebi’nin müdür­lüğünde bulunduktan sonra kaymakam­lığa başladı. Filat (1910), Mecidiye (1912). Mucur (1913), Haymana (1916), Kalecik (1918) kaymakamlıklarından sonra An­kara Vilâyeti Umûr-ı Hukükiyye müdür­lüğüne tayin edildi. Millî Mücadele’ye katıldı. 1921 Haziranında Dahiliye Vekâ­leti müfettişliğine getirildi. 1928’e kadar bu görevde kalan Ali Kemâlî, da­ha sonra sırasıyla Ordu (1929), Erzincan (1930), Doğubayazıt (1932) ve Bilecik’te (1933) valilik yaptı. 1934’te emekli ol­duktan sonra Deniz Yolları, Denizbank, Limanlar genel müdürlüklerinde çeşitli idarî hizmetlerde çalıştı. 1960’da İs­tanbul Robert Kolej edebiyat öğretmen­liğine geçti. Bu görevdeyken 6 Şubat 1963’te vefat etti ve Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.

Eserleri

Ulviye Aksüt ile evli olan Ali Kemâlî Bey’in beş çocuğundan biri Türk mûsi­kisinin tanınmış sazendelerinden Sadun Aksüt’tür. Çalışkan ve titiz bir idareci olarak tanınan, Fransızca. Rumca ve Arapça bilen Aksüt, idarî görevleri ya­nında tarihî ve sosyal ilimlere ait pek çok eser telif ve tercüme etmiş, Vakit gazetesinde birçok makale yazmıştır. Belli başlı eserleri şunlardır:

Kanûn-ı Medenî’den Her Türk’ün Bilmesi Lâzım Gelen Şeyler; Erzincan Tarihi, Terceme Hakkında Düşünce­ler ve Tatbikata Ait Bazı Numuneler (1934); Sultan Aziz’in Mısır ve Avru­pa Seyahati; Profesör Mehmed Ali Aynî-Hayatı ve Eserleri
Tercümeleri
İlim Üzerine Müesses Terbiye; Muhteşem Süleyman; Tepedelenli Ali Pa­şa; Avrupa’nın Siyasî Tarihi 1818-1819; Bir Garblı Gözüyle Müslümanlık ; Tarih Çi­çekleri; Rusya Tarihi ; Allah’ın Kulu ve Resulü Muhammed Ayrıca Koçi Bey Risalesi’ni bir önsöz ilâvesi ve bazı değerlendirme­lerle yeni yazıyla ilk defa neşretmişti. Ali Kemâtî Bey’in Yanya Tarihi, Güzelyazı Yazmak Sana­tı, İkinci Cihan Harbi gibi basılmamış eserleri de vardır.

Diyanet İslam Ansiklopedisi