Edebiyat

Cemal Süreya Hayatı, Eserleri (Edebi Şahsiyetler)

Şair. Asıl adı Cemalettin Seber’dir. 1931’de Erzincan’da doğdu, 9 Ocak 1990 İstanbul’da öldü. 1938’de Dersim İsyanı sonrası ailesiyle sürgün edildiği Bilecik’te Bilecik Ortaokulu’nu sonrasında İstanbul’da Haydarpaşa Lisesi’nden mezun oldu. 1954’te Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Bölümü’nü bitirdi. Maliye Bakanlığı’nda müfettiş yardımcılığı ve müfettişlik görevlerinde bulundu; 1965’te ayrıldığı müfettişlik görevine 1971’de yeniden döndü; 1982’de müşavir maliye müfettişliğinden emekli oldu. Ağustos 1960’ta başladığı ve yalnızca dört sayı çıkarabildiği Papirüs dergisini, Haziran 1966-Mayıs 1970 arası 47, 1980-81 arası iki sayı daha çıkardı. 1978’de Kültür Bakanlığı’nda Kültür Yayınları Danışma Kurulu üyesi olarak da görev yapan Cemal Süreya, emekli olduktan sonra, yayınevlerinde danışman ve ansiklopedilerde redaktör olarak çalıştı. Birçok dergide yazıları ve şiirleri yayımlandı; ayrıca Oluşum, Türkiye Yazıları, Maliye Yazıları dergileri ile Saçak dergisinin kültür-sanat bölümünü bir süre yönetti. Politika, Aydınlık, Yeni Ulus ve Yazko Somut gazeteleri ile 2000’e Doğru dergisinde köşe yazıları yazdı. İkinci Yeni hareketinin önde gelen şair ve kuramcılarından sayılan Cemal Süreya’nın ilk şiiri “Şarkısı-beyaz”, Ocak 1953’te Mülkiye dergisinde yayımlanmıştı. Ölümünden sonra adına bir şiir ödülü kondu. Feyza Perinçek ve Nursel Duruel, şair üzerine bir biyografik inceleme hazırladılar: Cemal Süreya / Şairin Hayatı Şiire Dahil (1995). 1997’de de Cemal Süreya Arşivi yayımlandı.

edebi_sahsiyetler/cemal-sureya” 188″ 181″

İlk şiir kitabı Üvercinka ile ikinci Yeni şiir akımının öncülerinden biri oldu. İlk şiirlerinde bireyin iç dünyasının gizli yönlerini ironik bir söyleyişle dile getirdi. Göçebe’de kısa cümlelerle kesif bir anlatıma yöneldi. Dil ve biçim oyunlarıyla kurulu daha sonraki şiiri yalın bir düzeye erişti.

Gerçeküstücü imgelerle yeni bir şiir estetiği oluşturduğu kabul edilen Cemal Süreya, kendine has buluşları, nükteli dili, imge evrenindeki özgünlüğüyle çağdaş Türk şiirinde İkinci Yeni öncüleri arasında yer aldı.

Eserleri:

Şiir

  • Üvercinka(1958;Yeditepe Şiir Armağanı)
  • Göçebe(1965;1966 TDK Şiir Ödülü)
  • Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973)
  • Sevda Sözleri (Uçurumda Açan ile birlikte toplu şiirleri:1984)
  • Sıcak Nal ve Güz Bitiği(1988; Behçet Necatigil Şiir Ödülü)
  • Sevda Sözleri (Bütün şiirleri:1990, ö.s; YKY 1995).

Düzyazı

  • Aydınlık Yazıları / Paçal ([)
  • Oluşum’da Cemal Süreya (1992)
  • Papirüs’ten Başyazılar (1992)
  • Güvercin Curnatası (Cemal Süreya ile konuşmalar: haz. Nursel Duruel, YKY 1997; genişletilmiş basımı: YKY,2002

Deneme

  • Şapkam Dolu Çiçekle (1976) edebiyat/cemal_sureya” 150″ 234″
  • Günübirlik (1992)
  • 99 Yüz (1991; YKY 2004)
  • 999. Gün / Üstü Kalsın(1991)
  • Folklor Şiire Düşman (1992)
  • Uzat Saçlarını Frigya (Günübirlik’in yeni basımı)(1992)
  • Günler(999. Gün’ün genişletilmiş basımı: YKY (1992)
  • Toplu Yazılar 1: Şapkan Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar YKY (2000)
  • Toplu Yazılar 2: Günübirlik’ler. (YKY 2000)

Mektup

  • Onüç Günün Mektupları (1990,ö.s;YKY 1998)

Antoloji ve çevirileri

Cemal Süreya iki antoloji (Mülkiyeli Şairler ve 100 Aşk Şiiri) hazırladı; Simone de Beauvoir’dan Sade’ı Yakmalı mı? (1966; YKY 1997), Gustave Flaubert’den Gönül ki Yetişmekte (Duygusal Eğitim) ve Antoine de Saint-Exupéry’den Küçük Prens (Tomris Uyar’la birlikte) başta olmak üzere, pek çok çeviri yaptı. Çeviri şiirleri (Yürek ki Paramparça, haz. Eray Canberk, YKY 1995) ve Çocukça dergisi için yazdığı yazılar (Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi, haz. Necati Güngör, 1993; YKY 1996) derlendi.

İlgili Makaleler