Aleksandr Baranov Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

BARANOV, Aleksandr (1747-1819)

Rus tüccar, girişimci ve yönetici. Alaska’daki ilk Rus yerleşmesinin yöneticisi olmuştur.

Aleksandr Andreyeviç Baranov 16 Nisan 1747’de, Finlandiya sınırında küçük bir Rus kasabası olan Kargopol’da doğdu. Burada eğitim gördükten sonra, Moskova’da yerleşmiş bir Alman tüccarın yanında ticaretin inceliklerini öğrendi. Doğduğu kente dönerek ticarete başladı, bir süre sonra da Sibirya’ daki Irkutsk’ta bir cam fabrikasının yönetimini üstlendi. Bir yandan da kürk ticaretiyle uğraşıyordu. 1790’da, Alaska’nın güneyinde Three Saints Körfezi’ndekı Kodiak Adası’nda kurulmuş olan ve kürk ticareti yapan Şelekov-Golikov Şirketi’nin Amerikalılar adına genel yöneticisi oldu. Zamanla etkinliğini artırarak, 1799’da Alaska’daki geniş bir bölgenin yönetimini ele geçirdi. Kasım 1818’de Rusya’ya gitmek üzere bindiği gemide hastalandı ve Rusya’ya varamadan 28 Nisan 1819’da öldü. Alaska’nın güneydoğusundaki Alexander Takımadaları’ndan Baranov Adası onun adını taşır.

1784’te Kodiak Adası’na yerleşen Ruslar, Alaska’daki ilk Avrupa yerleşmesini kurmuşlardı. 1799’da Çar I. Pavel, Rus Amerikan Şirketi’ne bu bölgede sınırsız yetkiler tanıdı. Amacı, yeni yerleşim bölgelerinin kurulmasını sağlayarak Alaska’nın yönetiminde ve kürk ticaretinde başka ülkelerin egemenliğini engelleyebilmekti. Ancak, Direktuvar Fransası’na savaş açarak İtalya’ya birlik gönderen Çar’ın ilgisizliğini fırsat bilen Baranov, 1799’da 55. enlemden Bering Boğazı’na kadar olan bölgenin tek yöneticisi durumuna geldi. Rakip kürk firmalarına karşı acımasız bir siyaset uyguladı ve 18Q2’de yönetimine karşı ayaklanan yerlilerin Sitka’daki tüm beyazlan öldürmesiyle sonuçlanan büyük bir katliama neden oldu. Bölgede işgücü sıkıntısı çekildiğinden, Amerikalılar’la işbirliği yaptı. Onun ölümünden sonra da şirketi, 1867’de Rusya ekonomik ve politik nedenlerle Alaska’yı ABD’ye satıncaya değin bölgenin yönetimini elinde tuttu.

•    KAYNAKLAR: H.H. Bancroft, History of Alaska, 1730-1885, 1886; H. Chevigny, Lord of Alaska: Baranov and the Russian Adventure, 1942; S.B. Okun, The Russian American Company, 1951.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi