Kürboğa Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
Ebû Saîd Kıvâmüddevle Kurboğa (ö. 495/1102) Büyük Selçuklular devri Musul hâkimi.
Büyük Selçuklu kumandanlarından olan Kürboğa, Sultan Melikşah’ın ölümünden sonra Terken Hatun’un küçük yaştaki oğlu Mahmud’u tahta çıkarabilmek için onunla iş birliği yaptı. Bağdat’tan İsfahan’a giderek veliaht şehzade Berkyaruk’u tutuklattı. Ancak Nizâ-mülmülk’e bağlı askerler vezire ait silâh depolarını yağmalayarak Berkyaruk’u kurtarıp Rey şehrinde sultan ilân ettiler. Bunun üzerine Terken Hatun ile iş birliği yapan Azerbaycan Meliki İsmail b. Alpsungur, Yâkütî Berkyaruk’u bertaraf etmek üzere harekete geçti. Terken Hatun, Kürboğa ve diğer bazı emirleri büyük bir orduyla ona yardıma gönderdi. Kürboğa, Kerec’de meydana gelen savaşta İsmail b. Alpsungur’un bir kısım kuvvetlerini sevk ve idare etti. Mağlûp olan İsmail İsfahan’a kaçtı. Sultan Berkyaruk ise Bağdat’a gitti ve sultanlığı Halife Muktedî-Biemrillâh tarafından tasdik edilip 14 Muharrem 487’de (3 Şubat 1094) adına hutbe okundu. Bu olaydan sonra Berkyaruk’un saflarına katılan Kürboğa, Sultan Berkyaruk’un kendisine karşı gelen amcası Tutuş b. Alparslan üzerine gönderdiği iki vali Kasîmüddevle Aksungur ve Bozan’a yardımcı olarak görevlendirildi. Ancak Tutuş bu iki valiyi yakalayıp İdam ettirdi, Kürboğa’yı da esir aldı. Kürbo-ğa’nın kayınpederi Emîr Üner’i saflarına çekmek amacıyla hayatını bağışlayıp kardeşi Altuntaş ile birlikte önce Halep, ardından Humus’ta hapsetti. Tutuş’un ölümünden [Safer 488 / Şubat 1095] sonra oğlu Rıdvan, Sultan Berkyaruk’un isteği üzerine Kürboğa’yı serbest bıraktı. Bundan sonra Kürboğa kardeşi Altuntaş ile birlikte Harran üzerine yürüyüp şehri ele geçirdi. Bu sırada Nusaybin hâkimi Muhammed b. Şerefüddevle Müslim, Tutuş tarafından Musul’a yerleştirilmiş olan kardeşi Ali’ye karşı Kür-boğa’dan yardım istedi. Kürboğa. Muhammed ile anlaşmasına rağmen Nusaybin’i ele geçirince onu Öldürdü. Ardından Ali b. Şerefüddevle Müslim’in hâkimiyetinde olan Musul üzerine yürüdü; uzun süren bir kuşatmadan sonra Ali teslim oldu [Zilkade 489 / Kasım 1096] Kürboğa, Musul’da şehrin ileri gelenlerinin mallarını müsadere etmeye kalkışan kardeşi Altuntaş’ı öldürmek zorunda kaldı. Kürboğa böylece 489 (1096) yılında Musul’un hâkimi oldu ve Sultan Berkyaruk’a bağlı olarak şehri idare etmeye başladı. Kısa bir süre sonra Rahbe’yi de ele geçirdi. Bu arada Tu-tuş’un öldürdüğü vali Kasîmüddevle Aksungur’un küçük yaştaki oğlu İmâdüddin Zengî’yi yanına getirterek yetişmesiyle bizzat meşgul oldu.