Sosyoloji
1905-06-1914 Osmanlı ve 1927 Cumhuriyet Dönemi Bafra Nüfus Verilerinin Göç Açısından Değerlendirilmesi
Zafer
Gölen – 1905-06-1914 Osmanlı ve 1927 Cumhuriyet Dönemi Bafra Nüfus
Verilerinin Göç Açısından Değerlendirilmesi
Gölen – 1905-06-1914 Osmanlı ve 1927 Cumhuriyet Dönemi Bafra Nüfus
Verilerinin Göç Açısından Değerlendirilmesi
(1836) Rum Papazın verdiği bilgiye göre
şehirde 1.000’i Müslüman (% 86,20), 110’u Rum (% 9,49), 50’si Ermeni (% 4,31)
olmak üzere 1.160 hane vardır. Hamilton gezdiği yerlerde, nüfusu azınlıklar
lehine yüksek gösterme gayreti içinde olan bir seyyahtır.
şehirde 1.000’i Müslüman (% 86,20), 110’u Rum (% 9,49), 50’si Ermeni (% 4,31)
olmak üzere 1.160 hane vardır. Hamilton gezdiği yerlerde, nüfusu azınlıklar
lehine yüksek gösterme gayreti içinde olan bir seyyahtır.
(1850’ler) Rum nüfusun 30 yıl içinde normal yollardan
% 10’lardan % 38’lere yükselmesi mümkün değildir. Bafra’ya dışarıdan Rum nüfus
geldiği açıktır (s. 1533).
% 10’lardan % 38’lere yükselmesi mümkün değildir. Bafra’ya dışarıdan Rum nüfus
geldiği açıktır (s. 1533).
Bafra tarihi için hayatî öneme sahip
bilgiler, 1869-1904 yılları arasında 22 kez yayınlanan Trabzon Vilâyet
Salnâmesi dahilinde yer almaktadır.
bilgiler, 1869-1904 yılları arasında 22 kez yayınlanan Trabzon Vilâyet
Salnâmesi dahilinde yer almaktadır.
1869’da Bafra’da 17.748 kişi yaşamaktadır. Bu
kişilerin 10.774’ü Müslüman (% 60,70), 6.731’i Rum (% 37,92), 243’ü Ermeni’dir
(% 1,36). Mevcut verilere, sonraki tarihlerde elde edilebilen kadın nüfus
oranları dikkate alınarak ilâve yapıldığında Bafra’nın toplam tahminî nüfusunun
21.500-22.000 civarında olduğu ortaya çıkar.
kişilerin 10.774’ü Müslüman (% 60,70), 6.731’i Rum (% 37,92), 243’ü Ermeni’dir
(% 1,36). Mevcut verilere, sonraki tarihlerde elde edilebilen kadın nüfus
oranları dikkate alınarak ilâve yapıldığında Bafra’nın toplam tahminî nüfusunun
21.500-22.000 civarında olduğu ortaya çıkar.
Bafra’nın 1870 nüfusu 17.906 kişidir. Nüfusun
9.547’si Müslüman, 6.576’sı Rum, 1.536’sı Çerkez, 247’si Ermeni’dir (s. 1534).
9.547’si Müslüman, 6.576’sı Rum, 1.536’sı Çerkez, 247’si Ermeni’dir (s. 1534).
1 Muharrem 1296/26 Aralık 1878 tarihli 11
numaralı salnâmedeki bilgilere göre, Bafra’da 9.672’si Müslüman, 6.717’si Rum
ve 302’si Ermeni olmak üzere toplam 16.691 erkek yaşamaktadır (s. 1535).
numaralı salnâmedeki bilgilere göre, Bafra’da 9.672’si Müslüman, 6.717’si Rum
ve 302’si Ermeni olmak üzere toplam 16.691 erkek yaşamaktadır (s. 1535).
1893-1904
tarihleri arası Bafra Nüfusu (s.
1535).
tarihleri arası Bafra Nüfusu (s.
1535).
1311/1893 | 1318/1900 | 1319/1901 | 1320/1902 | 1321-33/1903-04 | |
Gayrimüslim | 23.954 | 24.876 | 24.962 | 25.094 | 21.916 |
Müslüman | 39.578 | 40.451 | 40.413 | 40.555 | 28.188 |
Toplam | 63.532 | 65.327 | 65.375 | 65.649 | 50.104 |
1905-06 nüfus sayımı Osmanlı Devleti’nin
yaptığı son nüfus sayımıdır.
yaptığı son nüfus sayımıdır.
…bu sayımda Bafra’nın kayıtlarını içeren ayrı
bir istatistik elde edilememiştir.
bir istatistik elde edilememiştir.
Kanun-ı sânî 1326/24 Ocak 1911 tarihli
verilere göre Bafra’da 35.705’i kadın, 38.226’sı erkek olmak üzere toplam
73.931 kişi yaşamaktadır.
verilere göre Bafra’da 35.705’i kadın, 38.226’sı erkek olmak üzere toplam
73.931 kişi yaşamaktadır.
1914 Bafra nüfusu 48.944 Müslüman, 30.838 Rum
ve 1.735 Ermeni olmak üzere toplam 81.517 kişidir.
ve 1.735 Ermeni olmak üzere toplam 81.517 kişidir.
Hükümet 1916 yılında Bafra’da 31.627
Müslüman, 25.685 Rum yaşamaktadır. Bafra’nın toplum nüfusu 57.312 kişidir (s.
1537).
Müslüman, 25.685 Rum yaşamaktadır. Bafra’nın toplum nüfusu 57.312 kişidir (s.
1537).
1927 sayımında Bafra nüfusu 58.635 kişi
olarak tespit edilmiştir. 28.173 erkek, 30.462 kadın…
olarak tespit edilmiştir. 28.173 erkek, 30.462 kadın…
1914 ve 1927 nüfus sayım sonuçları
karşılaştırıldığında Bafra nüfusu 81.517’den 58.635’e düşmüştür. Yani kayıp %
28.07’dir. Müslüman nüfus ise % 16,52 artmıştır. İki nüfus sayımından elde
edilen sonuçlar değerlendirildiğinde Müslüman nüfustaki artışın da mübadeleden
kaynaklandığı anlaşılır (s. 1543).
karşılaştırıldığında Bafra nüfusu 81.517’den 58.635’e düşmüştür. Yani kayıp %
28.07’dir. Müslüman nüfus ise % 16,52 artmıştır. İki nüfus sayımından elde
edilen sonuçlar değerlendirildiğinde Müslüman nüfustaki artışın da mübadeleden
kaynaklandığı anlaşılır (s. 1543).
Bafra’da hemen hemen her milletten insana
rastlansa da nüfus çoğunluğu Türk ve Rumlar oluşturmaktaydı. Bu milletler XIX. yüzyıl
sonlarına kadar uyum içinde yaşamış, ancak (…) Özellikle Merzifon Amerikan
Koleji’nin açılmasından sonra, orada yetişen gençler, milletler arasındaki ahengi
bozucu faaliyetlerde bulunmuşlar ve süreç Ermeni ve Rum tehciri ile
neticelenmiştir (s. 1543).
rastlansa da nüfus çoğunluğu Türk ve Rumlar oluşturmaktaydı. Bu milletler XIX. yüzyıl
sonlarına kadar uyum içinde yaşamış, ancak (…) Özellikle Merzifon Amerikan
Koleji’nin açılmasından sonra, orada yetişen gençler, milletler arasındaki ahengi
bozucu faaliyetlerde bulunmuşlar ve süreç Ermeni ve Rum tehciri ile
neticelenmiştir (s. 1543).
—
Gölen, Zafer. (2017), “1905-06-1914 Osmanlı ve 1927 Cumhuriyet Dönemi Bafra Nüfus Verilerinin
Göç Açısından Değerlendirilmesi,” Geçmişten
Günümüze Göç, Ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Cilt: 3, (s.
1533-1546), Samsun
Göç Açısından Değerlendirilmesi,” Geçmişten
Günümüze Göç, Ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Cilt: 3, (s.
1533-1546), Samsun