Şecer-üd-Dürr Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

ŞECERÜ’D-DÜRR ( ? -1257)

Memlûk sultanı. Memlûkler’in Bahri kolunun ilk kadın hükümdarıdır.

Doğum yılı ve yeri bilinmiyor. 18 Nisan 1257’de Kahire’deki Kal’a-i Cebel’de öldü. Türk soyundan Abdullah adlı birinin kızıdır. Eyyubiler’in yedinci meliki Salih Necmeddin Halil’in cariyesidir. Halil isimli çocuğu olduktan sonra onunla evlendi. Şecerü’d-Dürr (inci ağacı) kocasının saltanatı süresince (d. 1240-1249) devlet yönetiminde etkili oldu. Melik Salih 23 Kasım 1249’da ölünce tahtın varisi olan oğlu Turanşah, Hısnkeyfa’da (Hasankeyf) bulunuyordu. Bu arada Fransa Kralı IX.Louis de Dimyat’ı ele geçirmişti. Şecerü’d-Dürr kocasının ölümünü halktan gizledi ve Turanşah’a gizlice haber yollayıp Mısır’a çağırdı. Turanşah kırk gün sonra Mansura’ya geldi ve tahta çıktı. Kısa bir süre sonra yapılan savaşta IX. Louis’i yenerek tutsak etti. Bir süre sonra Şecerü’d-Dürr ile arası açıldı. Bahri Memlûkleri’ne kötü davranması sonucu 1250’de öldürülünce Mısır’ da Eyyubi saltanatı sona erdi.

Şecerü’d-Dürr, 1 Mayıs 1250’de Salihli ve Bahri Memlûkleri tarafından seçim yoluyla Mısır sultanlığına getirildi. Izzeddin Aybeg de atabey oldu, ordu komutanlığı da ona verildi. Şecerü’d-Dürr, ülkenin tüm camilerinde kendi adına hutbe okuttu, para bastırdı. Dimyat’ı Fransızlar’dan geri aldı. Turanşah’ m Şam’a kaçan yandaşları, Abbasi halifesi el-Mutasım’ın yakınlarıyla birleşerek kadından hükümdar olamayacağını ileri sürdüler ve Şecerü’d-Dürr’ü 1 Ağustos 1250’de tahttan indirmeyi başardılar.

Memlûk emirleri ise meliklerini iktidarda tutmak için, onun Izzeddin Aybeg’le evlenmesini sağladılar. Ardından da Aybeg’i Mısır sultanı olarak tanıdılar. Ancak Şecerü’d-Dürr de bir sultan gibi davranmayı sürdürdü. Bu durumdan kurtulmak isteyen Aybeg, hükümdar soyundan gelen Bedrüddin Lülü’nün kızıyla evlendi. Şecerü’d-Dürr,11 Nisan 1257’de Aybeg’ i gizlice boğdurdu. Olay meydana çıkınca Aybeg’in adamları Kal’a-i Cebel’e hücum ederek Şecerü’d-Dürr’ü öldürdüler.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi