Sosyoloji
Rize Sempozyumu – 2006: İsmail Kasap – Bilinmeyen Bir Destan Şairi Rizeli Âşık Emin Ali Ayvaz ve İki Destanı
İsmail Kasap – Bilinmeyen Bir Destan Şairi
Rizeli Âşık Emin Ali Ayvaz ve İki Destanı (s. 372-379)
Rizeli Âşık Emin Ali Ayvaz ve İki Destanı (s. 372-379)
Âşık Emin Ali Ayvaz, 1970’li yıllarda Rize
ve ilçelerinin Pazar yerlerini gezerek yüksek sesle şiirler/destanlar okuyup
satardı. Sattığı destanlardan ikisi “Çeko Mehmed’in Oğlu Tarafından Vuruluş
Destanı” ve “Trafik Kazasında Kokmadan Gülü Solan Talihsiz Ömer’in Hazin
Destanı” o yıllarda basılıp satılmasına rağmen âşığın kendisinde bile bir
kopyası kalmamış.
ve ilçelerinin Pazar yerlerini gezerek yüksek sesle şiirler/destanlar okuyup
satardı. Sattığı destanlardan ikisi “Çeko Mehmed’in Oğlu Tarafından Vuruluş
Destanı” ve “Trafik Kazasında Kokmadan Gülü Solan Talihsiz Ömer’in Hazin
Destanı” o yıllarda basılıp satılmasına rağmen âşığın kendisinde bile bir
kopyası kalmamış.
Emin Ali Ayvaz 20 Aralık 1950’de Rize’nin
Derepazarı İlçesinde, Bahattin Paşa Köyünde doğdu.
Derepazarı İlçesinde, Bahattin Paşa Köyünde doğdu.
İlkokulu Bahattinpaşa İlkokulunda okudu. 11
yaşında Kendirli’de Kur’an kursuna başladı. Eğitimine burada iki yıl devam
etti. Ardından bir yıl Derepazarı Kur’an kursuna devam etti. Bunun ardından
Fıçıcılar’da iki yıl Arapça öğrenimi gördü. Bu süre zarfında çeşitli camilerde
özel dersler aldı. 1967’de icazet aldı fakat cami imamlığı yapmadı.
yaşında Kendirli’de Kur’an kursuna başladı. Eğitimine burada iki yıl devam
etti. Ardından bir yıl Derepazarı Kur’an kursuna devam etti. Bunun ardından
Fıçıcılar’da iki yıl Arapça öğrenimi gördü. Bu süre zarfında çeşitli camilerde
özel dersler aldı. 1967’de icazet aldı fakat cami imamlığı yapmadı.
1970’de İzmir’de askerliğini yaptı.
1974’te Rize-Pazar’da lokantacılık yaptı.
1986’da hacca gitti.
Söylediğinde göre çok genç yaşlarında
rüyalarında ölecek olan insanları görürmüş fakat bu durum daha sonraları devam
etmemiş.
rüyalarında ölecek olan insanları görürmüş fakat bu durum daha sonraları devam
etmemiş.
Yine gençlik yıllarında Yunus Emre’nin
şiirlerini etkilenerek okurmuş.
şiirlerini etkilenerek okurmuş.
Şiirler söylerken ölçüye dikkat etmez, vezin
kaygısı gütmez.
kaygısı gütmez.
70’li yıllarda tek yaprak olarak bastırdığı
şiirleri, Pazar yerlerinde yüksek sesle okuyarak sattığını ve buna çok rağbet
olduğunu söylemiş.
şiirleri, Pazar yerlerinde yüksek sesle okuyarak sattığını ve buna çok rağbet
olduğunu söylemiş.
“Çeko Mehmed’in Oğlu Tarafından Vuruluş
Destanı” 50 dörtlükten oluşur.
Destanı” 50 dörtlükten oluşur.
“Trafik Kazasında Kokmadan Gülü Solan
Talihsiz Ömer’in Hazin Destanı” 57 dörtlüktür.
Talihsiz Ömer’in Hazin Destanı” 57 dörtlüktür.
Her iki destan da 6+5=11 hecelidir.
İki destanda da ölünün ağzından
konuşulmaktadır.
konuşulmaktadır.
Konuları beklenmedik ölüm olayını hikâye
etmektir.
etmektir.
Özkul Çobanoğlu’nun tasnifine göre şairin
destanları “sosyo-kültürel çevreyle ilgili destanlar” sınıfına dahil edilebilirler.
destanları “sosyo-kültürel çevreyle ilgili destanlar” sınıfına dahil edilebilirler.
Yine Özkul Çobanoğlu’nun tasnifine göre
“öğüt vermeye yönelik” destanlardır.
“öğüt vermeye yönelik” destanlardır.
—