Richard von Mises Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

MİSES, Richard Edler von (1883-1953)

Avusturyalı matematik bilgini. Olasılık kuramına katkılarıyla tanınır. Üniversite Reformu sonrasında Türkiye’ye gelen ilk önemli matematikçidir.

19 Nisan 1883’te Avusturya’da, Lemberg (bugün SSCB’de Lvov) kentinde doğdu, 14 Temmuz 1953’te ABD’nin Massachusetts Eyaleti’ndeki Boston kentinde öldü. 1907’de Viyana Üniversitesi’nden aldığı doktora derecesiyle tamamladığı öğreniminin ardından uzun süre Avusturya ve Almanya’da çalışmalar yaptı. 1913’te uçak tasarımı konusunda kuramsal araştırmalara girişti. I. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte de Avusturya’daki uçak yapım çalışmalarına katıldı. Savaştan sonra uzun süre Almanya’da çalışan von Mises, Naziler’in yönetimi ele geçirmesi üzerine 1933’te bu ülkeden ayrıldı ve Türkiye’ye geldi. Bu dönemde bir yandan İstanbul Üniversitesi’nde uygulamalı matematik ve mekanik dersleri verirken, bir yandan da aynı üniversiteye bağlı Matematik Enstitüsü’nün başkanlığım yapıyordu. 1939’da ABD’ye giden ve Harvard Üniversitesi’nde aerodinamik ve uygulamalı matematik profesörü olarak görev alan von Mises, yaşamının kalan bölümünü bu ülkede geçirdi.

Uygulamalı matematiğin çeşitli alanlarına yayılmış yüz elliyi aşkın çalışma yayımlayan von Mises, en önemli katkılarını olasılık konusunda gerçekleştirdi. Ana hatlarını Laplace’ın çizdiği klasik olasılık kavramlarının yerine konulmasına çalışılan ancak, örnek uzayın öğe sayısının sonlu oluşunun doğurduğu sakıncaların giderilememesi yüzünden olgunlaştırıla-mayan sıklık kuramına eğilen von Mises, Venn limiti ve raslamsal süreç kavramlarını birleştirerek, çağdaş istatistikçilerin hemen hemen hepsini etkileyen bir limit-sıklık kuramı geliştirdi. Ancak başka matematikçilerin de katkılarıyla daha da olgunlaştırılmasına karşın, kimi kuramcılar tarafından kabul edilmeyen bu kuram, 1933’te Kolmogorov’un olasılık hesabına genel ölçü kavramına dayanan aksiyomatik bir yapı kazandırmasının ardından tümden terkedildi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi