Oliver Heaviside Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HEAVISIDE, Oliver (1850-1925)

İngiliz fizikçi ve elektrik mühendisi. Elektrik akımının yayılmasına ilişkin kuramlar geliştirmiş ve iyonosferi keşfetmiştir.

18 Mayıs 1850’de Londra’da doğdu, 3 Şubat 1925’te Devonshire yakınlarındaki Torguay’da öldü. Hiçbir yükseköğretim kurumunda okumadan, kendi başına yürüttüğü bir programla matematiksel fizik alanında uzmanlaştı. 1870’te Newcastle Tyne hattında telgrafçı olarak çalışmaya başlayan; ancak işitme güçlüğü çektiği için 1874’te telgrafçılığı bırakmak zorunda kalan Heaviside, yaşamının bundan sonraki bölümünü, yaşadıkları sürece birlikte olduğu anne ve babasının, özellikle 1889’dan sonra ağabeyinin ve hayır kurumlarınm desteğiyle, çalışmadan geçirdi.

Küçük yaşlarda elektrik deneyleri yapmaya başlayan, 22 yaşında ilk makalesini yayımlayan ve 1885-1887 arasında yayımladığı makalelerle ün kazanmayı başaran Heaviside, kullandığı matematiksel tekniklerin yetkinliği nedeniyle çağdaşlarının anlamakta güçlük çektikleri çalışmalarıyla bazı bilimsel otoriteleri rahatsız edişini yayın organı bulma güçlüğü, yalnızlık ve yoksullukla ödedi. Ancak çalışmalarının gerçek değeri giderek anlaşılan Heaviside, 1891’de Royal Society’nin üyeliğine seçildi, ardından Göttin-gen Üniversitesi’nden onur doktorası aldı ve yaşamının yalnızlık içinde son bulmasına yakın Elektrik Mühendisleri Kurumu’nun onursal üyeliğine Geçildi.

İlk makalelerinde telgraf ve elektrik akımı iletiminin kuramsal sorunlarını irdeleyen Heaviside, o günler için oldukça yeni ve alışılmadık matematiksel yöntemler de kullanarak, uygulamadaki yararlılıklarının çok ötesinde bir önem taşıyan kuramsal kavramlara ulaştı. Günümüzde Laplace dönüşümleri yöntemi olarak bilinen işlemsel yüksek hesap yardımıyla ve indüktans, öz indüklenme, empedans ve kondüktans kavramlarını kullanarak Kelvin’in elektrik iletimi kuramını geliştirdi. Hertz’in radyo dalgalarını bulmasının ardından, kullandığı matematiksel yöntemleri dalga hareketine uyguladı. Uç ciltlik Electromagnetic Theory (“Elektromanyetik Kuram”) başlıklı yapıtında elektrik yükünün kütlesinin hızıyla birlikte artacağı sonucuna ulaştı. Bu sonuçla sonraki yıllarda Einstein tarafından formüle edilecek olan özel görelilik kuramının önemli bir parçasını öngörebilmişti.

Elektromanyetik birim sisteminin değiştirilmesini savunan ve bugün kullanılan MKS birimlerine oldukça yakın bir sistem öneren Heaviside, 1901’de radyo dalgalarının Atlas Okyanusu’nun ötesine ulaşabildiğinin anlaşılması üzerine atmosferde elektromanyetik dalgaları yansıtan bir katmanın var olduğunu öne sürdü. Harvard Üniversitesinden Kennelly’nin de Heaviside ile eşzamanlı olarak aynı sonuca ulaşmış oluşu yüzünden uzun süre Kennelly-Heaviside katmam olarak anılan bu katmana bugün iyonosfer adı verilmektedir.

Heaviside elektrik ve elektromanyetiklikle ilgili kuramsal çalışmalarında Hertz’in geliştireceği kavramın temel ilkelerinin çoğunu öngörebilmiş veMaxwell ile Hertz arasında bir köprü kurabilmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Electromagnetic Waves, 1889, (“Elektromanyetik Dalgalar”); Electrical Papers, 2 cilt, 1892, (“Elektriğe İlişkin Yazılar”); Electromagnetic Theory,3 cilt, 1893-1912, (“Elektromanyetik Kuram”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi