Nnamdi Azikiwe Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

AZİKİVE, Nnamdi (1904 11 Mayıs 1996, Enugu, Nijerya)

Nijeryalı siyaset adamı. Ülkesinin bağımsızlığı için mücadele etmiştir.

16 Kasım 1904’de Kuzey Nijerya’da Zunguru’da doğdu. Ailesi Nijerya’nın en büyük etnik gruplarından biri olan İbolar’dandı. Asıl adı Benjamin’dir, daha sonra Nnamdi adını aldı. Onitsa, Lagos ve Calabar’daki okullarda eğitim gördü. 1921’de ortaöğrenimini yarıda bıraktı. Bu yıllarda Nijerya’nın en büyük üç etnik grubu Hausalar, Yorubalar ve İbolar’ ın dillerini akıcı bir şekilde konuşabiliyordu. 1921-1924 arasında Lagos’da maliye bakanlığında memur olarak çalıştı. 1925’te eğitimini sürdürmek amacıyla ABD’ye gitti. Önce Storer College’da eğitim gördükten sonra Harvard, Lincoln ve Pennsylvania üniversitelerinde siyasal bilimler okudu.Universitede yaşadığı ırkçı baskılar, Afrika milliyetçiliği konusundaki görüşlerini netleştirdi. 1932-1934 arasında Lincoln Üniversitesi’nde siyasal bilimler konusunda ders vermeye başladı. 1934’te Altın Sahili’ne giderek African Morning Post adlı gazetenin editörlüğünü yaptı. Gazete kısa zamanda milliyetçi görüşlerin yayılması için bir araç haline geldi. 1937’de Nijerya’ya döndü. West African Pilot adlı bir gazete çıkarmaya başladı. Aynı zamanda Nijerya’nın çeşitli yerlerinde çıkan altı gazeteye doğrudan katkıda bulundu,milliyetçi görüşlerin yayılmasına çalıştı. Nijerya Gençlik Hareketi’ nin önderleri arasında yeraldı. 1944’te Nijerya ve Kamerunlar Ulusal Konseyi (NKUK) adlı partinin kurucularından biri olan Azikive,önce genel sekreter oldu, 1946’da da partinin başkanlığına seçildi. Parti programı İngifız Uluslar Topluluğu içinde kalarak bağımsız, demokratik bir anayasa ile ülkede birlik sağlanmasını öngörüyordu. Sloganı “tek ülke, tek anayasa, tek gelecek” idi.

1947-1951 arasında, Nijerya Yasama Konseyi’nde üyelik yaptı. 1951’den sonra bölgesel ve etnik farklılıklara dayanan partiler kurulması üzerine NKUK’da İbolar’ın örgütlenmesine ağırlık verdi. Nijerya, 1954 anayasasıyla üç bölgeden oluşan bir federasyon durumuna geldi. Azikive, 1954-1959 arasında Doğu Bölgesi hükümetinde başbakanlık yaptı. Doğuda eğitim olanaklarının artırılmasına çalıştı. 1956’da hükümetin parasını, hisselerinin büyük çoğunluğu kendisine ait olan African Continental Bank adlı bankaya yatırmakla suçlandı. Mahkemece suçlu bulunmasına karşm halk arasındaki desteğini yitirmedi. NKUK içinde ortaya çıkan görüş ayrılıklarına karşın, 1959 federal seçimlerine partiyi birlik içinde sokmayı başardı. 1959 seçimlerinde hiçbir parti çoğunluğu elde edemeyince NKUK ve Kuzey Halk Kongresi adlı parti koalisyon kurdular. Kuzey Halk Kongresi başkanı Ebubekir Tafava Baleva başbakan oldu. Azikive ise, 1959-1960 arasında Nijerya Senatosu başkanı oldu. 1960’ta bağımsızlığın ilanından sonra genel valiliğe atandı. Nijerya, 1963’te cumhuriyetle yönetilmeye başlayınca cumhurbaşkanı oldu ve bu görevi 1966’da bir askeri darbeyle devrilene değin sürdürdü. 1967-1970 arasında süren ve Doğu’daki İbolar’ın Biafra Cumhuriyeti adlı ayrı bir devlet kurma istekleriyle ortaya çıkan iç savaş sırasında önce Biafra’nın yanında yer aldı. Ama 1969’da düşüncesini değiştirerek federal hükümeti destekledi. 1979’da Nijerya Halk Partisi’nin başkanı oldu, aynı yıl yapılan seçimlerde, partisi çoğunluğu sağladı.

•    YAPITLAR: A Critique of Poligamy, 1931, (“Çokeşliliğin Eleştirisi”), The Practice of Forced Labour, 1932, (“Angarya Uygulaması”); Anthropology and the Problem of Race, 1933, (“Antropoloji ve Irk Sorunu”); Syllabus for African History, 1933, (“Afrika Tarihi Özeti”) Theories on the Origin of the State, 1933, (“Devletin Kökeni ÜzerineKuramlar”); Liberia in World Politics, 1934, (“Dünya Siyaseti İçinde Liberya”); Renascent Africa, 1937, (“Afrika’nın Yeniden Doğuşu”); Land Tenure in Northern Nigeria, 1942, (“Kuzey Afrika’da Toprak Sahipliği”); Economic Reconstruction of Nigeria, 1943, (“Nijerya’nın İktisadi Kalkınması”); Our Struggle for Freedom, 1955, (“Özgürlük Mücadelemiz”); Economic Rehabilitation of Eastem Nigeria, 1956, (“Doğu Nijerya’nın İktisadi Kalkınması”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi