Mutazıd-Billah (Abbasi) Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Ebü’l-Abbâs el-Mu’tazıd-Billâh Ahmed b. el-Muvaffak-Billâh Talha (Muhammed) b. Ca’fer el-Abbâsî (ö. 289/902) Abbasî halifesi (892-902). 242 (856-57) veya 243 (857-58) yılında Sâmerrâ’da doğdu. Babası Abbasî hane­danının nüfuzlu simalarından Muvaffak-Billâh, annesi Rum asıllı bir câriyedir. Hali­fe Mu’temid-Alellah, Basra’da isyan eden Zencîler’e ve doğuda önemli bir güç hali­ne gelen Saffâriler’e karşı başarılı olabil­mek için o sırada Mekke’de bulunan kar­deşi Muvaffak’ı Sâmerrâ’ya çağırıp ken­disini hilâfet naibi tayin etti. Oğlu Mu’ta-zıd-BilIâh ile beraber Basra’ya giden Mu­vaffak uzun süren mücadeleler neticesin­de Zencîler’in isyanını bastırdı (267/880). Muvaffak, daha sonra Mu’tazıd kumanda­sındaki Irak ordusuyla bütün Suriye top­raklarına hâkim oldu. Bunun üzerine Tolunoğulları Hükümdarı Humâreveyh b. Ah­med b. Tülün, ordusuyla harekete geçerek Remle-Dımaşk arasındaki Tavâhîn mevki­inde Mu’tazıd’ın kumandasındaki Abbasî ordusuyla savaşa girdi. Savaşın başlarında galip durumda olan Mu’tazıd daha sonra çekilmek zorunda kaldı (271/885). Baba­sıyla birlikte Saffârîler’den Amr b. Leys’e karşı düzenlenen bir sefere de katılan Mu’­tazıd, emirlerine karşı çıktığı ve Dımaşk’-tan ayrılmayı reddettiği için babası tara­fından hapse atıldı (275/889). Bunun üze­rine kendisine bağlı kumandanlardan bir kısmı Bağdat’ta karışıklıklar çıkardı. Mu­vaffak ise amacının oğlunu terbiye etmek olduğunu söyleyerek onları yatıştırmayı başardı ve ölümünden bir hafta öncesine kadar (278/891) onu hapiste tutmaya devam etti.

Muvaffak’ın ölümünün ardından kuman­danlar Mu’temid’in oğlu Ca’fer el-Mufavvaz’a birinci veliaht, Mu’tazıd’a ikinci veli­aht olarak biat ettiler.[23 Safer 278 / 6 Ha­ziran 891] Halife Mu’temid, bir yıl kadar sonra oğlu Mufavvaz’ı veliahtlıktan azlede­rek yeğeni Mu’tazıd-Biliâh’ı veliaht tayin etti Mu’tazıd-Billâh, Mu’temid’in bu olaydan altıaysonra beklenmedik şekilde ölümüyle halife oldu. Merkezî idarenin zayıfladığı ve devlet ha­zinesinin boşaldığı dönemde iktidara gelen Mu’tazıd-Billâh, ilk iş olarak babasının yardımcılığını yapmış olan Ubeydullah b. Süleyman b. Vehb’i vezir tayin etti. 1 Safer 280’de (22 Nisan 893) Âmid Emîri Ah-med b. îsâ’nın üzerine yürüyüp Şeybânîler’i itaat altına aldı.