Tarihi Şahsiyetler

Muinüddin Pervane Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

Muînüddin Süleyman Pervâne (ö. 676/1277) Anadolu Selçukluları tarihinde bir döneme adını veren devlet adamı.

II. Gıyâseddin Keyhusrev’in veziri Mühezzebüddin Ali ed-Deylemî’nin oğludur. Ba­bası 641 (1243) yılında Moğollar’la barış yapmak üzere Mugan’a giderken Muînüd­din’i ve kardeşlerini de yanında götürdü. Kaynaklarda adı ilk defa Tokat emîri ola­rak zikredilen Muînüddin’in  Erzincan serleşkerliği (subaşıiık) gibi önemli bir mevkii elde etmek için devrin güçlü kumandanlarından Seyfeddin To-rumtay ile nüfuz mücadelesine girdiği ve Baycu Noyan’ın desteğiyle Erzincan suba-şılığına getirildiği kaydedilir. Anadolu Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykâvus’un hizmetinde emîr-i hâcib melikü’l-hüccâb olarak görev aldığı anlaşılan Muînüddin başarılı hizmetleriyle sultana rahat bir dönem yaşattı. Sultan II. İzzeddin Keykâvus’un 654’te (1256) Sultanhanı savaşında Mo-ğollar’a yenilip kaçması üzerine IV. Kılıcarslan sultan ilân edildi. Bu yeni dönem­de Pervane Nizâmeddin Hurşid nâib-i sal­tanat, Muînüddin Süleyman pervane ola­rak görev aldı. Muînüd­din Süleyman Pervane, Nizâmeddin Hur-şid’in aynı yıl Anadolu’da bulunan Hoca Noyan’ın öldürülmesinden sorumlu tutu­lup idam edilmesiyle geniş yetkilere sahip bir emîr şeklinde hüküm sürmeye başla­dı. Türkmenler tarafından desteklenen II. İzzeddin Keykâvus’un Kon­ya’ya hareket etmesi üzerine IV. Kılıcarslan önce Kayseri’ye, oradan da Muînüddin Süleyman Pervane ile birlikte Tokat’a gitti (656/1258). Muînüddin, Hülâgû’nun Suri­ye seferine çıkmadan Önce Büyük Kağan Mengü’nün yarlığı gereğince II. İzzeddin Keykâvus ile IV. Kılıcarslan’ı Tebriz’e çağı­rarak ülkeyi ikiye taksim etmesi sırasında [4 Şaban 657 / 27 Temmuz 1259] önemli rol oynadı ve taksimden sonra Sâhib Ata, II. İzzeddin Keykâvus’un vezirliğine geti­rilirken kendisi IV. Kılıcarslan’ın veziri ol­du. 659’da (1261) Sâhib Ata’yı kendi yeri­ne IV. Kılıcarslan’ın vezirliği teklifiyle yanı­na çekti. Bunun üzerine Memlûk Sultanı Baybars’tan da umduğu yardımı göreme­yen II. İzzeddin Keykâvus Bizans’a kaçtı. Böylece IV. Kılıcarslan’ın rakipsiz kalmasını sağlayan Muînüddin Süleyman, onu Kon­ya’ya giderek tek başına Anadolu Selçuk­lu tahtına çıkması için teşvik etti. Baycu Noyan da IV. Kılıcarslan’ın hükümdarlığını Malatya’da ve diğer bazı vilâyetlerde kabul ettirmeye çalıştı. Muînüddin Süleyman, bu tarihten sonra devlet üzerindeki kontro­lünü gittikçe arttırarak iktidarı tamamen eline geçirdi. Moğol baskısının en şiddetli döneminde ilhan ve kumandanlarının gü­ven ve dostluklarını kazanması, itibar ve gücünün daha da artmasına ve kısa za­manda siyasî rakiplerini ortadan kaldırarak mutlak bir otorite kurmasına yol açtı. Her ne kadar tahtta IV. Kılıcarslan oturu-yorsa da gerçekte devleti yöneten kişi Muînüddin Süleyman Pervane idi.

İlgili Makaleler