Mondros Ateşkes Antlaşması Nedir, Tarihi, Önemli Maddeleri, Hakkında Bilgi
Mondros Ateşkes Antlaşması. I. Dünyâ Savaşı sonunda Osmanlı Devletiyle İtilâf Devletleri arasında imzâlanan mütâreke (30 Ekim 1918).
ABD’nin Ocak 1917’de savaşa katılmasıyla I. Dünya Savaşı’nın sonucu belli oldu.
Bulgaristan, 15 eylül 1918 günü başlayan Fransız saldırısı sonunda Makedonya Cephesi’nde kesin yenilgiye uğrayarak 29 eylül 1918’de Selanik’te, Ateşkes Antlaşması’nı imzalamak zorunda kaldı.
Ardından, 4-5 ekim 1918 gecesi Almanya, İsviçre Hükûmeti’nin aracılığıyle ateşkes için ABD’ye başvurdu. Bunu 5 ekimde İsveç aracılığıyle Avusturya-Macaristan’ın ve İspanya aracılığıyle Osmanlı Devleti’nin Başkan Wilson’a başvurmaları izledi.
Osmanlı Hükûmeti’nin bu girişimine karşılık verilmedi. Bunun üzerine İttihat ve Terakki Hükümeti’nin Sadrazamı Talât Paşa istifa etti. Yerine, I.Dünya Savaşı’na girmeyi uygun bulmamış olan Ahmet İzzet Paşa getirildi.
Ateşkesin sağlanması için, 17 Nisan 1916’da Kutül Amare’de esir düştükten sonra Heybeliada’da oturan general Towshend’den yararlanılmak istendi ve general 20 Ekim’de, İngiltere’nin Akdeniz Filosu komutanı ile görüşmek üzere Mondros’a gönderildi. Bir yandan da, Selânik’te bulunan Fransız generali Franchet d’Esperey ile bağlantı kurmağa çalışıldı.
Ancak, ateşkes görüşmelerinin yalnız kendisiyle yapılmasını isteyen İngiltere, OsmanlI’nın yenilgisinden olabildiğince yararlanmak yollarını deniyordu. Bu nedenledir ki, bütün müttefikleri adına ateşkes antlaşması yapabilme yetkisini almış, Suriye ve Irak’ta durumunu sağlamlaştırıncaya kadar da ateşkes önerisine cevap vermemişti.
İngiltere’nin Akdeniz Filosu komutanı tümamiral Calthrope, 23 Ekim tarihli telgrafıyle Osmanlı Devleti temsilcilerinin Mondros’a gönderilmesini bildirdi. Ateşkes görüşmeleri için Bahriye vekili Rauf fOrbav) Bey, Hariciye müsteşarı Reşat Hikmet Bey ve kurmay yarbay Sadullah Bey görevlendirildiler. Heyetin sekreterliği Dışişlerinden Âli Bey’e verildi; Rauf Bey’in yaveri Sait ve deniz subayı Tevfik beyler de 24 Ekim 1918’de İstanbul’dan “Peyki Şevket” adlı savaş gemisiyle hareket eden heyete katıldılar. Ertesi sabah Bandırma’ya varıldı ve oradan trenle İzmir’e geçildi. İzmir’den “Muzaffer” adlı römorköre binen heyeti, Midilli yakınlarında İngiliz donanmasının Agamemnon savaş gemisi alarak, Limnos (Limni) adasının Mondros (Mudros) limanına götürdü.
Ateşkes görüşmeleri Agamemnon gemisinde yapıldı. 27 Ekim Pazar sabahı başlayan görüşmeler 30 ekim Çarşamba gecesi tamamlandı.
Ateşkes koşulları İngiltere tarafından önerilmekteydi ve bunlar arasında ilk dört maddeye konu olanlarda hiç bir değişikliğin yapılamayacağı amiral Calthrope tarafından, daha başlangıçta açık ve kesin olarak belirtilmişti.