Mezaki Süleyman Efendi Kimdir, Hayatı, Divanı, Hakkında Bilgi

Mezâki Süleyman Efendi (ö. 1087/1676) Dîvan şairi.

Bosna-Hersek’in Çayniçe kasabasında doğdu. Kaynaklarda ismi Süleyman el-Bosnevî (Bosnalı Süleyman Dede) ve Derviş Süleyman olarak da geçer. Ailesi hakkın­da Mısır Valisi Eyüp Paşa’nın akrabası ol­duğu dışında bilgi yoktur. Evliya Çelebi’-nin Çayniçe’yi ziyaretinde Mezâki’nin evin­de kaldığı belirtiimektedir. İlk öğrenimini burada tamamladıktan sonra muhtemelen Eyüp Paşa’nın aracılığıyla İstanbul’a giderek Enderun’a girdi, çeşitli ilimler yanında edebiyat tahsili gördü, özel olarak Kimya ile meşgul oldu.

Meslek hayatına sipahilikle başlayan Mezâki, Mısır valiliği yapan Hamza ve Eyüp paşaların yanında kâtip olarak ça­lıştı. Bu sırada Fehîm-i Kadîm’i Eyüp-Paşa’nın maiyetine aldırdı. Ancak arkadaşı­nın serbest tavırları aralarının bozulma­sına ve onun Kahire’den ayrılmasına se­bep oldu. Hadım Abdurrahman Paşa’nın Mısır valiliği sırasında divan efendiliğinde bulunan Mezâkî’nin sohbet ehli olması birçok devlet adamıyla dostluğuna ve pek çok yer gezmesine vesile oldu.

Mezâki, şiir ve inşâda ustalığı sebebiy­le Köprülü Mehmed Paşa’nın maiyetinde tezkirecilik yaptı, onun ölümünden son­ra oğlu Fâzıl Ahmed Paşa’nın kâtibi oldu ve çevresindeki şairler arasına girdi. Bu iki vezirin zamanında daha rahat bir ha­yat sürdü ve daha çok itibar gördü. Fâzıl Ahmed Paşa İle beraber Avusturya’ya ve Girit’e gittiği gibi Kandiye Kalesi’nin fet­hine de katıldı. Paşanın ölümünün ardın­dan divan hocalıklarıyla mukabelecilikte bulundu. Ayrıca devrin Mevlevi şeyhlerinden Arzî Dede ve Müneccimbaşı Ahmed Dede gibi şahsiyetlerin sohbetlerine ve şiir meclislerine iştirak etti. Derviş Mey­yal, Vecdi, Fehîm-i Kadîm, Neşâtî ve tezkire sahibi Güftî Ali dostları arasındaydı. Siyasetten uzak yetmiş yıl kadar rahat bir ömür süren Mezâki 1087 yılının Ramaza­nında [Kasım 1676] İstanbul’da vefat etti ve Galata Mevlevihânesi hazînesine defne­dildi. Vefatıyla ilgili tarih beyitlerinin yan­lış hesaplanması yüzünden ölümü bazı kaynaklarda 1086(1675) ve 1088(1677) olarak gösterilmektedir.