Mehmed Tahir Ağa –Mimar- Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Mehmed Tâhir Ağa (ö. 1202/1788’den sonra) Hassa başmimarı.

Sultan I. Mahmud devrinde daha on iki yaşında iken babasıyla birlikte Rusya ve Avusturya seferlerine (1737-1738) katıl­dığı bilinmektedir. Zilkade 1173 (Haziran 1760) tarihinde Hacı Ahrned Ağa’nın ve­kili sıfatıyla başmimarlık görevinde bulun­du ve 1174 yılı ortasında (1761 yılı başlan) bu göreve asaleten tayin edildi. Arşiv bel­gelerinde 12 Şaban 1175te (8 Mart 1762) mimarbaşı olarak tekrar Ahmed Ağa görünmesinden Mehmed Tâhir Ağa1nın bu ilk görevinin kısa sürdüğü anlaşıl­maktadır. Aynı yıl içinde ikinci defa göreve geldiği kabul edilen Mehmed Tâhir Ağa’nın 2 Cemâziyelâhir 1177 (8 Aralık 1763) tarihli belgeden Edirne Sarayı’nı keşfe gittiği öğ­renilmektedir. 7 Rebîülevvel 1181 (3 Ağustos 1767) tarihli Tersane Sarayı ile ilgili keşif defteri mi­marbaşı İbrahim Ağa tarafından hazırlan­dığına göre Mehmed Tâhir Ağa daha önce görevinden ayrılmış olmalıdır. 1181 Zilhicce sonun­da (1768 Mayıs ortaları) bu göreve Abdi Ağa getirildi. 1183 Zilhicce ortasında (Ni­san 1770) üçüncü defa mimarbaşılığa ta­yin edilen Mehmed Tâhir Ağa 1189 (1775) yılına kadar görevini sürdürdü ve bu tarihte yerine Hafız İbrahim Ağa getirildi. 1191’de (1777) dördüncü defa görev alan Mehmed Tâhir Ağa 18 Ramazan 1198 (8 Ağustos 1784) tarihine kadar gö­revini devam ettirdi ve yerine tekrar Ha­fız İbrahim Ağa tayin edildi. Görevden ayrıldıktan sonra Şaban 1202’de (Ma­yıs 1788) I. Abdülhamid devrinde Avus­turya seferi sırasında Fethülislâm civa­rında bir köprünün nazırlığını yürüttü; çevredeki diğer köprülerin bakımı ve ye­niden yapımı için gerekli çalışmalarda bulundu.

Özellikle III. Mustafa devrinde 22 Ma­yıs 1766 depremi sonrasında İstanbul’da başlatılan büyük imar faaliyeti sırasında görev yapan Mehmed Tâhir Ağa’nın bir­çok yapıda hizmeti mevcuttur. Bu dönem­de imparatorluğun diğer bölgelerinde başta kaleler olmak üzere yoğun bir ta­mir faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Bunla­rın önemli bir kısmında planlamayı Meh­med Tâhir Ağa’nın yaptığı anlaşılmakta­dır.

TDV İslâm Ansiklopedisi