Karaçelebizade Abdülaziz Efendi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Karaçelebizade Abdülaziz Efendi (ö. 1068/1658) Osmanlı şeyhülislâmı ve tarihçisi.

1000 (1592) yılı sonlarına doğru Bursa’da doğdu. Köklü Osmanlı ulemâ ailele­rinden biri olan Karaçelebizâdeler’e men­suptur. Babası Rumeli kazaskerliği de ya­pan Hüsâmeddin Efendi’dir. Aile Karaçe-lebi adını. Abdüiaziz Efendi’nin büyük de­desi Hüsâmeddin Efendi’nin Niğdeli Kara Ya’küb b. İdrîs b. Abdullah’ın damadı ol­masından dolayı almıştır.

Babasının 1007’de (1598) vefatı üzeri­ne yetim kalan Abdüiaziz Efendi müder­rislik, kadılık, Anadolu ve Rumeli kazas­kerliği yapmış olan ve Zuhûrî mahlasıyla şiirleri bulunan ağabeyi Mehmed Efen­di’nin yanında yetişti. Hoca Sâdeddin Efendi’nin oğlu Mehmed Efendi’nin kızıy­la evlendi ve Şeyhülislâm Sun’ullah Efen-di’den mülâzemet alarak çeşitli medre­selerde müderrislik yaptı. 1021 Cemâzi-yelevvelinde (Temmuz 1612) Hayreddin Paşa, 1024 Rebîülevvelinde (Nisan 1615) Ali Paşa-yı Cedîd, 1025 Rebîülevvelinde (Nisan 1616) Pîrî Paşa, 1026 Rebîülâhirin-de (Nisan 1617) Kalenderhâne medreselerine ve 1029 Muharreminde (Aralık 1619) Sahn-ı Semân medreselerinden birine müderris olarak tayin edildi. 1030 Rebî­ülevvelinde (Şubat 1621) Bursa Sultaniye ve aynı senenin zilhiccesinde (Kasım 1621) Edirne Selimiye Medresesi’ne nakledildi. 1032 Recebinde (Mayıs 1623) İstanbul’da Hâkâniyye-i Vefa Medresesi müderrisli­ğine getirildi.

I. Mustafa zamanında ciddi bir ulemâ tepkisi olan Fâtih Camii olayına (1032/1623) katılması dolayısıyla Bursa’da Mol­la Hüsrev Medresesi müderrisliğine tayin edilmek suretiyle İstanbul’dan uzaklaş­tırılan Abdüiaziz Efendi, birkaç ay sonra IV. Murad’ın tahta geçmesi üzerine affe­dilerek İstanbul’a geldi ve Süleymaniye medreselerinin birine tayin edildi. 1033 Cemâziyelâhirinde (Nisan 1624) Yenişehir kadılığına gönderilmesi kariyerinde yeni bir dönemin başlangıcını oluşturdu. Kısa süre kaldığı bu görevden iki yıl sonra Mekke kadısı oldu. Görev süresini ta­mamlayarak İstanbul’a dönüşünün ardın­dan Edirne kadılığı payesini aldı. 1043 Re­cebinde (Ocak 1634) İstanbul kadılığına getirildi.

Karaçelebizâde’nin İstanbul kadılığı ol­dukça hareketli geçti. IV. Murad, Lehistan seferi için Edirne’de bulunduğu sırada İs­tanbul’da meydana gelen yağ darlığı Ab-dülaziz Efendi’nin narh hususunda gös­terdiği katı tutumuna bağlandı ve bizzat IV. Murad kendi hattıyla gönderdiği emir­de İstanbul kadısının tutuklanıp bir kayı­ğa bindirilmesini ve Adalar civarında de­nize atılmasını istedi. Sadrazam Bayram Paşa’nın araya girmesiyle son anda ölüm­den kurtulan Abdüiaziz Efendi Kıbrıs’a sürüldü.