Johann Gottlieb Fichte Kimdir, Hayatı, Felsefesi, Eserleri, Hakkında Bilgi
FİCHTE, Johann Gottlieb (1762-1814) Alman, filozof. Felsefe sorunlarının çözümünde insan “Ben”inden yola çıkarak yeni bir görüşün temelini oluşturmuştur.
19 Mayıs 1762’de Oberlausitz’te doğdu, 27 Ocak 1814’te Berlin’de öldü. Babası geçimini dokumacılıkla sağlayan yoksul bir köylüydü. Çocukluk yıllarım babasının işyerinde çalışarak ve çobanlık ederek geçirdi. 9 yaşlarındayken, kilisede vaıza yetişemeyen varlıklı bir komşusuna rahibin konuşmasını olduğu gibi aktarması yaşamının yönünü değiştirmiş, Fichte’ nin, o dönem Almanyası’nın en ünlü öğrenim kuramlarından biri olan, Schulpforta’ya girmesini sağlamıştır. Bir süre burada okuyan Fichte, kendisini koruyan kişinin ölmesi üzerine yeniden geçim sıkıntısı çekmeye başlamış, Jena ve Leipzig üniversitelerindeki öğrenimini güçlükle bitirmiştir. Yükseköğrenimini özel dersler vererek sağladığı gelirle sürdüren Fichte, bir öğrencisinin isteği üzerine Kant’m felsefesiyle ilgilenme gereğini duydu. Bu olay, Fichte’nin Kant’ı, onun kişiliğinde Alman İdealizmi’nin kaynağım tanımasına yol açtı. Felsefesine büyük ilgi duyduğu Kant’la tanışmak üzere Königsberg’e gitti, orads kendisine ün sağlayan Kritik aller Offenbarung (“Her Vahyin Eleştirisi”) adlı yapıtını yazdı. 1792’de yayımlanan bu yapıta, Fichte adını yazmadığından, Kant’m sanılarak, geniş bir ilgi uyandıran övücü eleştiriler yazıldı. Kant, bu yapıtın kendisinin değil Fichte’nin olduğunu açıklayınca, Fichte, birdenbire büyük bir üne kavuştu. 1793’te Jena Üniversitesinde felsefe okutmakla görevlendirildi. Burada, görüşlerine katılmadığı felsefeci ve tanrıbilimcilerle giriştiği tartışmalar sonucu uzun süre kalamadı. Özellikle, yayımladığı Philosophisches Journal’da çıkan, Forberg adlı bir öğrencisinin Tanrı’yı konu edinen yazısı nedeniyle soruşturmaya uğradı, 1799’da Jena Üniversitesinden ayrıldı, Berlin’e gitti. Orada Schlegel, Schleiermacher ve Tieck gibi romantiklerle tanıştı, onların etkisinde kaldı. Napoleon Bonaparte’ın egemenliği altında bulunan Berlin’de Reden an die deutscbe Nation (“Alman Ulusuna Söylevler”) adlı ulusal bağımsızlığı konu edinen yapıtı yazdı. 1810’da kurulan Berlin Universitesi’nde önce felsefe profesörü, sonra aynı üniversitenin ilk rektörü oldu, ölünceye değin bu görevde kaldı.
Fichte’nin felsefeye yaklaşımı Kant’m düşüncelerini, özellikle özgürlük sorununa getirdiği çözümü öğrenmekle başladı. Fichte, özgürlük sorununa insanın temel varlığı açısından bakarak, Kant’tan ayrı bir yöntemle çözüm aramayı yeğledi. Ona göre felsefenin temel konusu, insanla ilgili sorunlar değil, insanın kendi varlığı, bu varlığını oluşturan ve biçimlendiren öğe olmalıdır. Bu öğe yeterince açıklandıktan, anlaşıldıktan sonra insanla ilgili sorunlara geçilebilir. Bu öğenin açıklanması da, Kant’ın kesin bilgiye ulaşmak için kullandığı, eleştiri yöntemini belli bir felsefe dizgesi durumuna getirmeye bağlıdır. Fichte’nin açıklanmasını istediği ve felsefesinin odağına yerleştirdiği bu öğe “Ben” kavramıdır.