Johan van Oldenbarnevelt Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

OLDENBARNEVELT, Johan van (1547-1619)

Felemenkli devlet adamı ve hukukçu. I.Willem’le birlikte, bağımsız Felemenk Cumhuriyeti’ni kurmuştur.

14 Eylül 1547’de Utrecht Eyaleti’nde (bugün Hollanda’da) Amersfoort’ta doğdu, 13 Mayıs 1619’da La Haye’de öldü. Louvain, Bourges ve Heidelberg’de hukuk öğrenimi gördü ve La Haye’de hukukçuluk yapmaya başladı.

1568’de Felemenk’teki İspanyol yönetimine karşı başlayan ayaklanma sırasında 1572’de Hollanda ve Zeeland eyaletlerinde İspanyol egemenliğine son verildi. Oldenbarnevelt Haarlem ve Leiden’in İspanyol-lar’ca kuşatılan kasabalarının kurtarılması için verilen mücadelede yer alarak ayaklanmacılara katıldı. 1576’da Rotterdam vekili oldu. Ayaklanmanın önderi I.Willem (Sessiz)jile birlikte, Protestan kuzey eyaletlerinin birleşmesi için çalıştı. Bu çalışmaların sonucunda 1795’e değin Felemenk Cumhuriyeti’nin fiili anayasası olarak işlev görecek olan ve Utrecht Birliği adıyla anılan birleşme anlaşması gerçekleşti.

Oldenbarnevelt, I.Willem’in 1584’te öldürülmesinden sonra, ayaklanmayı desteklemekte olan İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’ten yardım istemek üzere İngiltere’ye giden delegeler arasında yer aldı. 1586’da Hollanda Eyaleti’nin genel vekili oldu ve I.Willem’in oğlu Nassau’lu Maurice’in Hollanda ve Zeeland eyaletlerinin genel valisi ve Felemenk askeri güçlerinin komutanı olarak işbaşına getirilmesini sağladı. Maurice’le birlikte dış destek ve yabancı bir koruyucu arama siyasetini terkederek I.Elizabeth’in genel yönetici olarak gönderdiği Leicester kontunun ülkeden uzaklaştırılması için çaba gösterdi. Federal gelirin yarısından fazlasını karşılayan Hollanda Eyaleti’nin genel vekili olarak eyalette ve dolayısıyla Birleşik Eyaletler’de en etkili önder durumunda olan Oldenbarnevelt, birliğin kurulmasını izleyen 40 yıl boyunca, dış ilişkileri yönlendirdi. 1596’da İngiltere ve Fransa ile bu ülkelerin pratikte Felemenk Cumhuriyeti’ni tanıması anlamına gelen üçlü bir antlaşma imzalayarak, Ispanya’ya karşı ittifak kurdu. Bu sırada, İspanya’ya karşı 1568 ayaklanması ile başlayan 80 yıl savaşı sürmekteydi ve Maurice’in komutasındaki Felemenk güçleri kuzeyde ve güneyde giriştikleri saldırılarla, Hollanda’nın bugünkü sınırlarına yakın bir sınır çizmişlerdi.

Doğu Hindistan ticaretinde rekabet halinde olan küçük şirketlerin Hollanda Doğu Hindistan Kumpanyası adıyla tek bir şirkette birleşmelerini sağlayan Oldenbarnevelt, Felemenk ticaretinin güvenliği için, İspanya ile barış yapılmasından yanaydı. Katı Calvinciler’in ve savaşı sürdürmek isteyen Maurice’in karşı çıkmalarına karşın,1609’da İspanya ile on iki yıllık bir barış imzalayarak İspanya Kralı III.Felipe’ye Birleşik Eyaletler’in bağımsızlığını kabul ettirmiş oldu. Maurice’in barış döneminde anlaşmayı bozma girişimlerinde bulunması üzerine onunla arasındaki çelişkiler derinleşmeye başladı. Oldenbarnevelt’in dinsel çekişmelerde, ılımlı Calvinciler’in savunucusu olması, Maurice’in Katı Calvinciler arasında güçlü bir ittifak oluşturmasına yol açtı. Maurice, askeri güç oluşturmak için asker toplamaları üzerine, Oldenbarnevelt ve yandaşlarını ayaklanma girişiminde bulundukları gerekçesiyle tutuklattı. Özel bir mahkemede yargılanan Öldenbarnevelt 1619’da ölüme mahkûm edildi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi