Jan Ingenhousz Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Gazlar üzerinde çalışırken, özellikle havanın oksijenini ayırmayı denerken, yeşil bitkilerin oksijen çıkararak havayı temizlediğini ilk farkeden Priestley olmuştu. Ancak, bitkilerdeki solunum ve fotosentez olayının ilk bilimsel açıklamasını yapan ve 1779’da araştırmalarının sonuçlarını yayımlayarak bu olayı bilim dünyasına duyuran Ingen-Housz’dır. Bitkilerin ancak Güneş ışığında havayı temizlediğini, üstelik ışıklı ortamda bile havadaki karbon dioksiti soluyarak oksijen verme özelliğinin yalnızca yeşil bitkilere özgü olduğunu ve karanlıkta bu bitkilerin oksijen alıp karbon dioksit vererek havayı kirlettiğini açıklayan Ingen-Housz, böylelikle, sonradan fotosentez diye adlandırılacak olan sürecin temel ilkelerini ortaya koymuştu. Kısa sürede birçok dile çevrilen bu yapıtıyla adını duyuran, sonraki çalışmalarıyla da bitki fizyolojisine katkıda bulunan Ingen-Housz’ın fiziğe duyduğu derin ilginin ürünleri de, 1766’da yaptığı statik elektrik üreten bir araç ve 1789’da metal çubuklardaki ısı iletkenliğinin ilk nicel ölçümleridir.

• YAPITLAR (başlıca): Experiments upön Vegetables, Discovering Their Great Power of Purifying the Common Air in the Sunshine and oflnjuringit in the Shade and at Night, 1779, (“Bitkilerin Güneş Işığında Havayı Temizlemeye, Geceleyin ve Gölgede Kirletmeye Yönelik Büyük Güçlerini Ortaya Koyan Denemeler”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi