James William Fulbright Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Kısa Bilgi
FULBRIGHT, James William (1905 – 9 Şubat 1995)
ABD’li siyaset adamı. Ülkesinin dış politikası konusundaki görüşleri ve kendi adıyla anılan burslarla tanınmıştır.
9 Nisan 1905’te Montana Eyaleti’nde doğdu. 1925’te Arkansas Üniversitesi’ni bitirdikten sonra Oxford Üniversitesi’ne bağlı Pembroke College’a girdi, 1928’de lisans, 1931’de yüksek lisans diplomasını aldı. Ertesi yıl çıktığı Avrupa gezisi sırasında, uluslararası ilişkiler konusuna ilgi duydu. 1934’te George Washington Üniversitesi’nden hukuk diploması aldı.
1934-1935 yıllarında Adalet Bakanlığı’nda avukat olarak çalışan Fulbright 1935-1939 arasında George Washington ve Arkansas üniversitelerinde hukuk dersleri verdi. 1939-1941 arasında Arkansas Üniversitesi rektörlüğünü yaptı.
1942’de Demokrat Parti adayı olarak Temsilciler Meclisi’ne seçildi. 1945’te senatör olan Fulbright, 1974’e değin senato üyeliğini sürdürdü. Senatonun Bankacılık ve Para Komitesi’yle Dış İlişkiler Komite-si’nde yer aldı.
1946’da ABD’de yaşayanlarla diğer ülkelerdeki insanlar arasında kültürel ilişki kurulabilmesi için öğrencilerin, öğretmenlerin, bilim adamlarının değişimini amaçlayan bir program önerdi. Fulbright Yasası adıyla Kongre’de onaylanan bu programın uygulanabilmesi için savaştan artakalan araç gereç stoklarının satışından elde edilecek kaynakların kullanılması öngörülüyordu. Program uygulanmaya başladıktan sonra 100’den fazla ülkeden binlerce kişiye eğitim olanağı sağlamıştır.
Fulbright, 1959-1974 arasında Senato Dış İlişkiler Komitesi’nin başkanlığını yürüttü. ABD dış politikasının fazla katı olduğunu öne sürerek sosyalist ülkelerle daha ılımlı ilişkiler kurulması gerektiğini ve ABD’nin Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkelerinde devrimci hareketleri bastırmak amacıyla yaptığı müdahalelerin sınırlandırılmasını savundu. Başkan John-son’un 1965’te Dominik Cumhuriyeti’ndeki iç savaşa asker gönderme kararını eleştirdi ve Dominik’te komünistlerin gücünün abartıldığını öne sürdü. 1966’da Dışişleri Komitesi’nce yürütülen ABD’nin Vietnam’a müdahalesine ilişkin soruşturma sırasında, ABD’nin Vietnam’da izlediği siyasetin yanlışlığını vurguladı. Başkanın Kongre’nin onayını almadan yabancı ülkelere asker gönderme yetkisine karşı çıktı. Kore, Vietnam ve Tayvan konusunda anlaşmaya varmak koşuluyla Çin ile ilişkilerin düzeltilmesi gerektiğini savundu. 1974’te senatörlükten ayrıldıktan sonra avukatlık yaptı.
• YAPITLAR (başlıca): Prospects For the West, 1963, (“Batı İçin Beklentiler”); Old Myths and New Realities, 1964, (“Eski Mitler ve Yeni Gerçekler”); The Arrogance of Power, 1966, (“Gücün Gururu”); The Crippled Giant, 1972, (“Kötürüm Dev”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi