Hirnheim Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
HIRNHEIM, Hieronymus Jerom (1637-1679)
Avusturyalı filozof ve tanrıbilimci. İnanın dışında bir gerçekliğin bulunmadığı, bütün us ve deney ilkelerinin yanıltıcı olduğu görüşünü savunarak, dinden kaynaklanan bir Kuşkuculuk geliştirmiştir.
Silezya’nın Troppan (Opava) kentinde doğdu, 29 Ağustos 1679’da Pilsen’de (Plzen) öldü. Doğduğu kentte öğrenim gördükten sonra 1658’de Prag, sonra Premontre manastırında, toplumdan uzak, kendi içine kapalı bir yaşam sürdü. Birkaç yıl sonra Norbert Collegium’da tanrıbilim okuttu. 1667’de doktor sanını kazandı, 1670’ten sonra değişik kentlerde rahiplikle görevlendirildi, Premontre Tarikatı’nın düşüncelerini yaymaya çalıştı.
Hirnheim’ın tanrıbilimle ilgili düşüncelerinin oluşmasında başlıca kaynak Weigel, jacob Böhme, Van Helmont ve Paracelsus gibi düşünürlerin yapıtlarıdır. Önce Anadolu-Yunan filozoflarını incelemiş, Kuşkuculuk’un öncülerinden Pyrrhon’un etkisi altında kalmış, Katolik inançlarının geliştirilmesinde Kuşkuculuk’un bir ilke olarak benimsenmesi görüşünü savunmuştur. Kuşku, inam yıkmak için değil, onu özüyle bağdaşmayan, kesinlik ve açıklık taşımayan öğelerden arındırmak içindir. İnanın temel ilkesi, bir düşünceyi olduğu gibi benimseme değil, her türlü kuşkunun üstüne çıkarmak için derin araştırmadır. Bu araştırma da kuşkudan yola çıkar, kesin sonuca varıldığı, kuşkunun geçersiz kaldığı yerde biter.
İnsanın kendi anlayış gücüne, duyulara dayanarak kesin bilgi edinmesi, gerçeği kavraması olanaksızdır. Güvenilir bilginin, gerçeği kavramanın kaynağı Tanrı kayrasıdır. Usa, anlığın yetilerine dayanan bilim de, felsefe de boştur, yanıltıcıdır. Gerçekte bilim bir kuruntudur, boşuna övünmedir. Kesin ve genel geçerlik taşıyan bilgi yalnız kilisenin bağlandığı kutsal öğretiyle sağlanabilir. Bu öğretinin tek yetkilisi de yanılmaz bir anlakla donatılmış olan papalıktır. Papalık bütün gücünü Tanrı’dan alır, Tanrı en üstün bilge, en yüce ışık kaynağıdır, evreni yoktan yaratmıştır. Bu olaylar da gerçek felsefe ve bilim olan tanrıbilimin konusudur.
Hirnheim’a göre insan usu, nesneleri yeterince bilemez, onların özünde usun gücünü aşan bir nitelik vardır. Bu nedenle seçilecek tek yol Tanrı’nm yardımını sağlamaktır, bunu da kutsal öğreti başarabilir. Kutsal öğretinin “doğru olanı benimseme, olmayanı yadsıma” gibi temel ilkesi olan bir mantığı vardır. Kişi önyargılardan, kendi kendisiyle çelişkiye düşmekten, ancak bu mantıkla kurtulabilir.
Hirnheim’ın düşünceleri, genellikle, koyu Katolik çevrelerde benimsenmiş, yapıtları bu çevrelerin okul ve manastırlarında birer kaynak niteliği kazanmıştır. Bütün bilimlere karşı çıkışı, tanrıbilim dışında bir öğreti tammayışı tepkilere yol açmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): De Typhogenesis Humanı, 1676, (“İnsanın Saçma Varlığı Üstüne”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi