Harb bin Ümeyye Kimdir, Hayatı, Ebu Süfyanın Babası, Hakkında Bilgi

Ebû Amr Harb b. Ümeyye b. Abdişems (ö. m. 588) Ebu Süfyan’ın babası.

Abdüşemsoğulları’nın reisi olup Câhiliye devrinde Mekke’nin en nüfuzlu kişilerindendi. Emevîler’in Süfyânî kolunun so­yu ona ulaşır. Arap yazısını kullanan ilk Mekkeli olduğu, yazıyı, İrak bölgesine yap­tığı ticarî seyahatler sırasında tanıştığı Dûmetülcendel reisi Ükeydir b. Abdülmelik’in kardeşi Bişr’den Öğrendiği rivayet edilir.

Hz. Peygamber’in dedesi Abdülmuttalib’in yakın arkadaşı olan Harb’in kızı Ümmü Cemil, Abdülmuttalib’in oğiu Ebû Leheb ile evlendiği için aralarında akrabalık bağı da kurulmuştu. Ya’kübî, Harb’in Sakif’e karşı giriştiği mücadelede Abdülmuttalib’i desteklediğini söyler. Aralarındaki dostluk, onun Abdül­muttalib’in emanı altındaki yahudi bir taciri gizlice öldürtmesine kadar sürdü. Olayın iç yüzünü öğrenen Abdülmuttalib. Harb’den yahudi tacirin diyetini iste­di. Harb’in suçunu inkâr etmesi üzerine birbirlerini münâfereye (şeref ve itibar hususunda karşılıklı övünme) çağıran taraflar, hakem olarak seçtikleri Habeş Kralı Necaşi’nin hakemliği kabul etmeme­si üzerine Hz. Ömer’in dedesi Nüfeyl b. Abdüluzzâ’yı hakem tayin ettiler. Nüfeyl Harb’in aleyhine hüküm verdi. Öldürülen yahudinin diyeti olan 100 deveyi maktu­lün amcasının oğluna vermek ve gasbetmiş olduğu malı da iade etmek zorunda kalan Harb, daha sonra Nüfeyl’in kabile­si Adî (b. Kâ’b) oğullarını Mekke’den çıkar­maya karar verdi. Bu iş için Abdüşems ve Nevfeloğullan’nın da desteğini sağla­dı. Ancak Hâşim, Muttalib, Sehm ve Zühreoğulları’nın onun bu teşebbüsüne kar­şı çıkmaları üzerine Adîoğullan’nı Mek­ke’den sürmekten vazgeçti.

Harb, Kureyş kabilesinin ordu kuman­danlığı dedesi Abdüşems ve babası Ümey­ye yoluyla kendisine intikal ettiğinden Ku­reyş ile Kays Aylan arasında meydana gelen birinci ve ikinci Ficar Savaşları’na kumandan olarak katılmış, ikinci Ficâr sa­vaşının bir safhası olan Yevmü Şemta’da Kureyş’le birlikte Kİnâne kabilesine de ku­manda etmiştir. Kureyş ve Kinâne ile Hevâzin arasında cereyan eden son Ficâr savaşı Yevmü Nahle’de, Kusay’dan inti­kal eden ve Ukâb adı verilen Kureyş’in sancağı onun elinde bulunuyordu. Bir ri­vayete göre daha önce de Zâtı Nükeyf’te Kureyş ile Bekiroğulları arasında mey­dana gelen savaşta Kureyş kabilesinin kumandanlığını yapmıştı.

Ficâr savaşlarında yaralandıktan kısa bir süre sonra ölen Harb’in. karısı Safiyye bint Hazn’dan Ebu Süfyan, Fâria ve Fâhite adlı üç çocuğu olmuştur.

TDV İslâm Ansiklopedisi