Galen (Galenos) Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GALENOS (ykş.129-199)

Eski Yunanlı hekim, anatomi ve fizyoloji bilgini, düşünür. Özellikle anatomi biliminin gelişmesine büyük katkıda bulunmuş, Hippokrates’ten sonra Eski Çağ’ın en büyük hekimi sayılmıştır.

Doğum yerinin Anadolu’daki Pergamon kenti (bugün İzmir’e bağlı Bergama) olduğu konusunda tüm kaynakların birleşmesine karşın doğum yılı tartışmalıdır. Kaynaklar en erken 128, en geç 131 yılını belirtirse de, Galenos’un yaşamını ayrıntılı biçimde incelemiş iki uzmanın savunduğu 129 ve 130 yılı genellikle doğru olarak kabul edilir. Yaşamının son yılını Roma’da geçirdiği sanılan Galenos’un ölüm tarihi için 199 ve 200 yılının benimsenmesi de, gene bu uzmanların araştırmalarından kaynaklanan bir yargıdır. Rönesans’tan sonraki yazılı belgelerin çoğunda Claudius olarak belirtilen, ancak eski metinlerde hiç anılmayan küçük adı da gene kesin olarak bilinmiyor.

Nikon adında bir mimarın tek çocuğu olan Galenos, 14 yaşma değin yalnızca babasının eğitiminde yetişti; matematik, astronomi, felsefe ve edebiyat bilgilerini ilk ondan aldı. 16 yaşındayken meslek seçiminde çok kararlı davranarak tıp okumak istediğini bildirdi. Sağlık tanrısı Asklepios’un tapmağı ve çağın en değerli hekimlerini bir araya toplayan tıp okuluyla ünlü Pergamon’da doğup büyümüş olması, üstelik bir gece Nikon’un rüyasına giren ve oğlunu hekim yapmasını isteyen Asklepios’un dileği de bu seçimde etkili olmuştu. Böylece, Pergamon’daki tıp okulunda dört yıl boyunca ünlü hekimlerin öğrencisi olan Galenos, 150’de babasının ölümü üzerine Smyrna’ya (İzmir) gitti. O çağda ayrılmaz bir bütün olan tıp ve felsefe öğrenimini Pergamon ve Smyrna’dan sonra Korinthos’ta, ardından Eski Çağ’ın en büyük tıp merkezi olan İskenderiye’de sürdürerek 157’de Pergamon’a döndü. Bu kentte yıllarca gladyatörlerin hekimliğini yapmak, Galenos’a insan anatomisini iyice tanımak fırsatını vermiş, on iki yıl süren uzun tıp öğreniminden sonra hekimlik deneyimini büyük ölçüde artırmıştı.