Franz von Papen Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

PAPEN, Franz von (1879-1969)

Alman devlet adamı. Hitler’in iktidara gelmesinde önemli rol oynamıştır.

29    Ekim 1879’da Kuzey Ren-Westfalya Eyaleti’ nde Werl’de doğdu, 2 Mayıs 1969’da Obersasbach’da öldü. Varlıklı, Katolik bir aileden geliyordu. 1914-1915 yıllarında ABD’de askeri ateşelik yapan Papen, 1915’te casusluk ve sabotajla suçlanarak, ABD hükümetinin isteği üzerine geri çağrıldı. Savaş boyunca Filistin’deki IV.Osmanlı Ordusu’nda kurmay başkanlık yaptıktan sonra, Almanya’ya dönerek siyasal yaşama atıldı. 1921-1932 arasında Katolik Merkez Partisi’nin aşırı sağ kanadına bağlı olarak milletvekilliği yaptı.

Papen, Haziran 1932’de cumhurbaşkanı Hindenburg tarafından başbakanlığa getirildi. Kâğıt üzerindeki üyeliğinin sürmesine karşın, partisinden dışlanmış olması nedeniyle, parlamento desteği olmadığından yalnızca Hindenburg’un ve ordunun desteğiyle bir hükümet kurdu. Naziler’in desteğini sağlamak amacıyla SA’mn (Sturm Abteilung-Fırtına Bölüğü) çalışmalarına yeniden izin verdi. Haziran 1932’de İsviçre’nin Lozan kentinde toplanan bir konferansta Almanya’nın ödemesi gereken savaş tazminatlarının fiilen iptal edilmesi, bunun yerine Almanya’nın Avrupa’da çevre korunması için kurulmuş bir fona 3 milyon mark yatırması kararının alınmasında etkili oldu. 20 Temmuz’da, düzeni sağlayamadığı gerekçesiyle, Prusya Eyaleti’nde seçimle gelmiş Sosyal Demokrat hükümeti dağıttı.

31    Temmuz 1932’de yapılan seçimlerden sonra, Reichstag’dan (meclis) güvenoyu alamayarak yeniden seçime gitti; Kasım 1932’de yinelenen seçimlerin bir çözüm getirmemesi üzerine istifa etti. Başbakanlığa getirilen Schleicher’in de hükümet kuramaması üzerine başbakanlık dışında görev kabul etmek istemeyen Hitler’le uzlaşmaya vardı. Naziler’i kolaylıkla denetimi altında tutacağı konusunda Hindenburg’u ikna ederek, Ocak 1933’te Hitler’in kurduğu ve yalnızca iki Nazi bakanın yer aldığı koalisyon hükümetinde başbakan yardımcısı oldu. Ancak umduğunu gerçekleştiremedi ve Mart 1933’teki seçimlerin ardından diktatörlük yetkileri alan Hitler tarafından Haziran 1934’te görevinden alınarak Avusturya’ya büyükelçi olarak gönderildi. 1938’e değin süren bu görevi sırasında Avusturya’nın Almanya’ya ilhakına yardımcı oldu. 1939-1944 arasında yaptığı Türkiye büyükelçiliği sırasında, Almanya adına Türk-Alman saldırmazlık paktını imzalayarak Türkiye’nin Müttefikler’ le ittifak kurmasını engellemeye çalıştı.

II.Dünya Savaşı’nın bitişinden sonra, Nisan 1945’te Müttefikler tarafından tutuklanan Papen, Nürnberg mahkemesinde suçsuz bulunarak beraat ettiyse de, Naziler’in önemli kişilerinden biri olarak bir Alman mahkemesince sekiz yıla mahkûm edildi, ancak, 1949’da serbest bırakıldı. 1952’de anılarını yayımladı.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi