Franz Joseph Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
1850’de Odmütz Antlaşması ile Prusya, Almanya’da Avusturya egemenliğini kabul etti. 1854’te Avusturya SardinyaKrallığı’nave Fransa’ya savaş ilan etti. Ordunun komutasını üzerine alan Franz Joseph, Solferino’da bozguna uğradı, Lombardiya’yı Sardinya’ya vermek zorunda kaldı.Dış siyasette karşılaşılan bu güçlükler ülke içi huzursuzluklarla birleşince anayasa sorunu yeniden gündeme geldi. 1860 Ekim Fermanı ile çeşitli bölgelere özerklik tanıyan bir anayasa yürürlüğe girdi. Hemen ardından 1861’de, Ekim Fermanı’nı yorumiuyormuş gibi görünen, gerçekte merkeziyetçi bir anlayışla yazılmış, Şubat Beratı yayınlandı. Avusturya’da merkezi ve federal denemelerin neden olduğu çalkantılar 1867’ye dek sürdü. Avusturya ile Prusya arasında, Almanya’nın egemenliği nedeniyle süregelen çatışma, 1863’te Prusya dışındaki tüm Alman prenslerinin Avusturya’ya bağlılıklarım bildirmesiyle su yüzüne çıktı. Bu sorun Prusya’nın Avusturya ile birlikte, Danimarka’ya karşı savaşa girmesiyle bir süre ertelendi, ancak savaş zaferle sonuçlanınca egemenlik sorunu da yeniden gündeme geldi. Bu sıralarda İtalya Prusya ile bir ittifak yapmıştı. İttifak güçleri 3 Temmuz 1866’da Avusturya’yı Sadowa’da büyük bir yenilgiye uğrattılar. Avusturya, böylelikle İtalya ve Almanya’daki gücünü tümüyle yitirdi.
Franz Joseph, Sadowa yenilgisinin ve bu savaşta Macarlar’ın gösterdiği bağlılığın ardından Macarlar’la uzlaşma yoluna gitti. 1867’de imparatorluğun ikili düzenlenmesini öngören Avusturya-Macaristan uzlaşması sağlandı. Bu düzenlemeye göre imparatorluk eşit hakları ve kendi anayasal yöntemleri olan iki kesimden oluştu.
Franz Joseph, Almanya ve İtalya’daki egemenliğini yitirdikten sonra, Balkanlar’da yayılmacı bir siyaset izlemeye başladı. 1878’de Bosna-Hersek işgal edildi, Rusya ile Balkanlar’daki çıkar çatışmaları Avusturya’yı 1879’daBismarck Almanyası ile ikili ittifaka zorladı. Ardından 1881’de Avusturya-Macaristan, Almanya ve Rusya arasında Uç İmparator İttifakı kuruldu, ama Baikanlar’daki güç mücadelesi ittifakın uzun ömürlü olmasını engelledi. 1908’de Avusturya’ nm Bosna-Ffersek’i ilhakı tüm Avrupa’yı ayaklandırdı. Î914’te yeğeni Franz Ferdinand’ın Saraybosna’da öldürülmesi üzerine, Avusturya Almanya’nın desteğinde Sırbistan’a savaş açtı. Böylelikle 1. Dünya Savaşı başlamış oluyordu.
• KAYNAKLAR A.Margutti, The Emperor Francis Joseph and His Times,192.1; E. Bagger, Francis Joseph: Emperor oj Austria, King of Hungary, 1927; J. Redlich, Emperor Francis Joseph of Austria: A. Biography, 1929; K. Tschup-pik, The Reign of the Emperor Francis Joseph, 1848-1916, 1930.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi