Etienne Vacherot Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

VACHEROT, Etienne (1809-1897)

Fransız, filozof. Bilginin düş gücü, bilinç ve us gibi üç kaynağının olduğu görüşünü ileri sürmüştür.

29 Temmuz 1809’da Langres yakınlarındaki Tar-cenay’da doğdu, 28 Temmuz 1897’de Paris’te öldü. Ecole Normale’de öğrenim gördü, önceleri, filozof V.Cousin’in düşüncelerinden etkilendi. 1829’dan sonra değişik okullarda felsefe okuttu. 1836’da felsefe doktoru sanım kazandı. 1838’de Ecole Normale’de felsefe okutmakla görevlendirildi. 1839’da V.Cousin’ in yerine, profesör olarak, atandı. İskenderiye Okulu’ yla ilgili açıklamaları dolayısıyla okulun papazı Gratry ile tartışmalara girişince açığa alındı. Bir süre sonra milletvekilliğine ve senato üyeliğine seçildi.

Vacherot’ya göre tanrıbilim ve ahlak sorunlarının çözümünde psikoloji yöntemine dayanma gereği vardır. Bu yöntem tinsel bilimler arasındaki boşluğu doldurabilir. Çünkü bu boşluk bilgininin kaynağı sorunundan doğmaktadır. Gerçekte, bilginin, psikolojinin açıklaması gereken, üç kaynağı vardır. Bunlar da bilinç, düş gücü ve ustur. Bilinç kişiye etkin bir varlık niteliği kazandırır, gerçekliğin temelinde ey-lemsel bir güç olduğunu gösterir. Düş gücü ise, gerçekliğin duyu verilerinden yararlanılarak, tasarlanmasını sağlar, özdekle karşı karşıya gelme olanağı yaratır. Us, varlık ilkelerini kavrayan yetidir. Bu üç yetiyi uzlaştırma ya da ayırma olanağı yoktur.

Vacherot’nun kuramına göre var oluşun koşulları, düş gücünün tasarladığı sonlu nesnelerdir. Bu nedenle var oluşla sonsuz yetkinlik niteliği taşıyan tanrısal varlık alanı uzlaştınlamaz. Bu yetkinlik “ideal varlık alanı ”na özgüdür, var oluşu yönlendiren, ona anlam kazandıran bu varlık alanıdır. Tanrı düşüncesi soyutlama ve bileşim eylemiyle sağlanır. Usla ilgili kanılar, tanrısal varlık alanının karşılığı olan nesnel varlık ortamından, soyutlama işlemiyle elde edilir.

• YAPITLAR (başlıca): Histoire critique de l’ecole d’Ale-xandrie, 1846-1851, (“İskenderiye Okulu’nun Eleştirel Tarihi”); Le metaphysique et la Science, 1858, (“Metafizik ve Bilim”); La democratie, 1859, (“Demokrasi”); La religion, 1868, (“Din”); De la politique exterieure de la republique, 1881, (“Cumhuriyetin Dış Politikası Üstüne”); La democratie liberale, 1892, (“Liberal Demokrasi”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi