Dwight Eisenhower Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

Eisenhower bu görevdeyken, Müttefik ordularının Avrupa’yı işgal planlarının hazırlanmasında çalıştı. 1942’de Marshall tarafından Avrupa’da bulunan ABD birliklerinin başkomutanlığına atandı. Bundan kısa bir süre sonra, Müttefikler’in Kuzey Afrika’ya yapmayı planladıkları çıkarmayı hazırlamak üzere Londra’ya gitti. Kasım 1942’de Kuzey Afrika ve 1943’te Sicilya ve İtalya çıkarmalarım yönetti. Bu sırada Avrupa’daki Müttefik Güçler Başkomutanlığı’ na getirildi ve Normandiya çıkarmasını yönetti. Savaşın sona ermesinden sonra 1945’te ABD’ye dönen Eisenhovver, savaşta gösterdiği başarılarından dolayı Genelkurmay başkanlığına atandı. 1948’de bu görevinden ayrıldı ve aynı yıl Columbia Üniversitesi’ ne rektör oldu. Ancak bu görevinde başarılı olamadı ve kısa bir süre sonra yeniden askerlik mesleğine döndü. Başkan Truman’ın kendisine önerdiği NATO başkomutanlığı görevini kabul ederek 1951’de Paris’e gitti. 15 ay süren bu görevi sırasında, Batı Avrupa’da birleşik bir askeri gücün yaratılması için çalıştı. 1952’de ordudan ayrılan Eisenhower, bundan sonra siyasi yaşama atıldı.

1952 ve 1956 başkanlık seçimlerini kazanarak Cumhuriyetçi Parti’den iki kez üst üste başkan seçilen Eisenhower, başkanlığı süresince partisinden bağımsız bir siyasi çizgi izledi. Yürütmeye ilişkin sorumluluklarını danışmanlarıyla paylaşarak geri planda kalmayı yeğledi. Bu dönemde devletin iktisadi rolünü azaltıcı önlemler alındı, sosyal güvenlik sistemi yaygınlaştırıldı, asgari ücret yükseltildi ve sağlık, eğitim ve refah bakanlıkları kuruldu. Irk ayrımına karşı olan Eisenhower, Yüksek Mahkeme’nin 1954’te aldığı, okullarda ırk ayrımını yasaklayan kararma uymak istemeyen bazı Güney Eyaletleri yöneticilerinin bu karara uymalarını sağladı.

Eisenhower döneminde, ABD dış politikasının temelini “Sovyet yayılmasını sınırlamak” ilkesi oluşturdu. Bu ilke doğrultusunda, 1953’te Kore Cumhuriyeti ile bir barış antlaşması, 1954’te Milliyetçi Çin ı(Tayvan) ile bir işbirliği antlaşması imzalandı. ABD, i Mısır devlet başkanı Nasır’ın 1956’da Süveyş Kanalı’ t ıı millileştirmesinin ardından doğan Ortadoğu bunalımına, Lübnan’a asker çıkararak müdahale etti. 1957’de açıklanan “Eisenhovver Doktrini”, komünizm tehdidi altında bulunan herhangi bir Ortadoğu ülkesinin istemesi durumunda, ABD birliklerinin bölgeye müdahale etmesini öngörüyordu. Eisenhovver, dışişleri danışmanı J. F. Dulles’ın 1959’da ölmesinden sonra, dış politikada daha fazla sorumluluk üstlendi. Resmi geziler yaparak yabancı devlet ve hükümet başkanlarıyla görüşmelerde bulundu. 1959’da SBKP Genel Sekreteri N. Kruşçev ABD’yi ziyaret etti. Bu ziyaretle yumuşamaya yüz tutan ABD-SSCB ilişkileri, Amerikan U-2 uçaklarının SSCB toprakları üzerinde uçuşlar yaptıklarının saptanmasıyla 1960 sonrasında yeniden gerginleşti. 196l’de Küba ile diplomatik ilişkiler kesildi. Başkanlık süresi 1960’ta dolan Eisenhovver Pennsylvania Eyaleti’ndeki çiftliğine çekildi. Yaşamının geri kalan bölümünü askerlik ve siyasetle ilgili anılarım yazmakla geçirdi.

• YAPITLAR (başlıca): Crusade in Europe, 1948, (“Avrupa’da Haçlı Seferi”); Mandate for Change: 1953-1956, 1963, (“Değişim İçin Önerme, 1953-1956”); Waging Peace, 1956-1961: White House Years, 1965, (“Barış Mücadelesinin Devamı, 1956-1961: Beyaz Saray Yılları”); At Ease, (otobiyografi), 1967, (“Rahatta”).

• KAYNAKLAR: S.Adams, Firsthand Report: The Story of the Eisenhower Administration, 1961; D. Aibertson, Eisenhoever as President, 1963; S. E. Ambrose, The Supreme Commander: The War Years of General Dwight D. Eisenhoıver, 1970; E. j. Huges, The Ordeal of Power: A Political Memoir of Eisenkosaer Years, 1963.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi