Dil ve İletişim

İletişim, karşılıklı olarak ilişkiye girmiş olan tarafların davranışlarını ya da fikirleri­ni yönlendirmek veya onlardan bilgi ya da tepki almak amacı taşıyan bilgi iletme sistemidir. Bütün canlılar çeşitli amaçlarla iletişime geçer. Bir ava kalkışmak, avla­nanı paylaşmak, cinsel ilişkiye girmek veya bir düşmanı kendi çevresinden uzak­laştırmak asgari düzeyde iletişimi gerektirir. İletişim seslerle kurulabildiği gibi çe­şitli vücut davranışları yoluyla da sağlanabilir. Ancak iletişimin gerçekleşebilmesi için, karşılıklı olarak iletişime giren tarafların birbirlerinin seslerini ve vücut davra­nışlarını anlamlandırabilmesi gerekir. Dolayısıyla asgari bir iletişimin varlığı, asga­ri bir toplumsallığın varlığına işaret etmektedir. Ne var ki iletişimin boyutu geniş­ledikçe ve iletişim karmaşıklaştıkça, ya da iletişime konu olan sorunlar çeşitlenip boyutlandıkça, basit sesler çıkartmak veya basit vücut hareketleri ile anlaşmak ye­tersiz hale gelir. İletişimdeki bu farklılaşma, niceliksel değil niteliksel bir dönüşü­me yol açar. Basit iletişimin yerini karmaşık iletişimin aldığı yerde biz kültürü bu­luruz. Kültürün iletişim boyutu, büyük bir iletişim aracı yaratmıştır: Konuşma dili. Konuşma dili, başka canlı türlerinde rastlanmayan, sadece insana özgü olan ve kültür olgusuna bağlı bir özelliktir. Dil, kültürel iletişimin zorunlu koşuludur, çün­kü bütün kültürel süreçler ve kurumlar dil yoluyla aktarılır ve yaşatılır. Kültürleri birbirinden farklı kılan en önemli özellik de bu yüzden dildir. Aralarında dil yoluy­la anlaşılabilirlik olmayan kişiler, birbirleriyle iletişime geçemezler. Bu yüzden kül­tür kuramında dil kültürün merkezinde yer alır ve bütün kültürel öğeler arasında­ki iletişimi kurar.

Ancak insan iletişimi sadece konuşma dilinden ibaret değildir. İnsanlar iletişim için konuşma dilinin yanında, çeşitli işaret ve simgeleri, beden ve yüz hareketleri­ni (jest ve mimikleri) ve yazı dilini kullanırlar. Konuşma ve duyma yeteneğini kay­betmiş insanlar için geliştirilmiş işaret dilleri, görme yeteneği olmayan insanlar için geliştirilmiş özel yazı dilleri ortaya çıkmıştır. Daha ileri düzeyde gelişmiş teknikler kullanarak ortaya çıkmış özel dillerden de söz etmek mümkündür. Örneğin dan­sın, şiirin, sinemanın bir dili olduğundan söz edilir. İnsanlara birşey anlatmak ve aktarmak isteniyorsa, yani iletişim kurmak gereği duyuluyorsa, hangi araç kullanı­lırsa kullanılsın orada bir dilin varlığını görebiliriz. Eğer iletişim insanlar için bu denli önemli olmasaydı, bu gelişmelere ve çeşitlenmelere de gerek