Sosyoloji
Dânişmendnâme’de Samsun
Ergin Ayan
– Dânişmendnâme’de Samsun
– Dânişmendnâme’de Samsun
Dânişmendnâme adlı Türkçe destansı
mahiyetteki esere dayanarak, bu hânedân hakkında bize bilgi veren Cenâbî’ye
göre de beyliğin kurucusu Dânişmend Gâzî (1085-1104) Malatyalıdır. Bizzat
Dânişmendnâme’de verilen bilgiye göre Battal Gâzî’nin neslinden olan Dânişmend
Gâzî, Abbâsîlerin Malatya emîri Ömer b. Ubeydullah el-Akta’nın kızı olan Nazîrülcemâl’ın
oğlu idi
mahiyetteki esere dayanarak, bu hânedân hakkında bize bilgi veren Cenâbî’ye
göre de beyliğin kurucusu Dânişmend Gâzî (1085-1104) Malatyalıdır. Bizzat
Dânişmendnâme’de verilen bilgiye göre Battal Gâzî’nin neslinden olan Dânişmend
Gâzî, Abbâsîlerin Malatya emîri Ömer b. Ubeydullah el-Akta’nın kızı olan Nazîrülcemâl’ın
oğlu idi
Dânişmend Gâzî’nin adının Taylu olduğunu, Türkmenlere
muallimlik yaptığı için kendisine Dânişmend lâkâbının verildiğini ve melikliğe
kadar yükseldiğini belirtiyor (s. 609).
muallimlik yaptığı için kendisine Dânişmend lâkâbının verildiğini ve melikliğe
kadar yükseldiğini belirtiyor (s. 609).
Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan, Dânişmend
Gâzî’ye Kayseri, Zamantı, Sivas, Develu, Tokat, Niksar ve Amasya havalisini
fethetme görevini verdi.
Gâzî’ye Kayseri, Zamantı, Sivas, Develu, Tokat, Niksar ve Amasya havalisini
fethetme görevini verdi.
Dânişmendnâme’de yer alan kayıtlara göre,
Samsun ordusu beş kez Dânişmenlilerle karşılaşmış, bu savaşların üçünde Samsun
beylerinin adları verilmiştir; sırasıyla İstifanos, Totori ve Merdos. Son iki
seferdeki Samsun ordusu beylerinin isimleri verilmemektedir. Daha geniş bir
coğrafi alana hâkim olan Canik beyleri ise Şartın, Matrobid ve Manul olmak
üzere üç tanedir. Bu sonuncusu attığı okla Melik Dânişmend’in ölümüne sebep olmuştur
(s. 620-621).
Samsun ordusu beş kez Dânişmenlilerle karşılaşmış, bu savaşların üçünde Samsun
beylerinin adları verilmiştir; sırasıyla İstifanos, Totori ve Merdos. Son iki
seferdeki Samsun ordusu beylerinin isimleri verilmemektedir. Daha geniş bir
coğrafi alana hâkim olan Canik beyleri ise Şartın, Matrobid ve Manul olmak
üzere üç tanedir. Bu sonuncusu attığı okla Melik Dânişmend’in ölümüne sebep olmuştur
(s. 620-621).
—
Ayan, Ergin. (2006), “Dânişmendnâme’de Samsun,” Geçmişten
Geleceğe Samsun, Ed. Cevdet Yılmaz, Cilt: 1, (s. 609-622), Samsun
Geleceğe Samsun, Ed. Cevdet Yılmaz, Cilt: 1, (s. 609-622), Samsun