Alexander Luria Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

LURİA, Aleksandr Romanoviç (1902-1977)

SSCB’li hekim, psikolog. Nöropsikolojinin kurucularındandır.

16 Temmuz 1902’de Kazan’da doğdu, 1977’de öldü. 1921’de Kazan Üniversitesi Sosyal Bilimler Bölümü’nden mezun oldu. O dönemde yeni bir bilim dalı olan psikoloji alanında çalışmaya başladı. Rusya’ da Pavlovve Behterev’in, Almanya’daWilhelm Wundt’ un, ABD’de E.L.Thorndike’ın sürdürdüğü çalışmaların nesnel yöntemlerine hayranlık duyan Luria, Freud ve Jung’un yapıtlarından da etkilendi. 1932’de yayımlanan The Nature of Human Conflicts (“İnsandaki Çelişkilerin Doğası”) adlı kitabında heyecanların salt fizyolojik bir olgu olarak ele alınıp, laboratuvar koşullarında incelenmemesi gerektiğini, tersine heyecanların, insanın doğal yaşamında yaptığı gibi isteyerek denetlediği davranışlar üstündeki etkilerinin araştırılmasının anlamlı olduğunu öne sürmüştür. Zekânın gelişimi, zihinsel süreçlerin gelişiminde konuşmanın rolü gibi konular üzerinde de duran Luria, 1924’te L.S.Vigotski ile çalışmaya başladı. Vigotski çalışmalarında psikolojiyi tarihsel ve kültürel bir çerçeve içine yerleştirmeye önem vererek psikologların görevinin bir yandan biyolojik yapıdan, öte yandan toplumdan etkilenen insanın karmaşık işlevsel yapısını incelemek olduğunu savunuyordu. 1930’ların başından başlayarak Luria da psikolojik etkinliğin toplumsal boyutlarıyla ilgilendi ve Vigotski ile birlikte Orta Asya’ya yaptığı iki araştırma gezisinde, tarımdaki kolektifleşme hareketinin ve yaygın okul eğitiminin geleneksel kırsal yapıyı nasıl etkilediğini araştırdılar. Vigotski’ nin 1934’te ölümünden sonra Kazan’da yarım bıraktığı tıp öğrenimine yeniden başladı ve 1937’de Moskova Üniversitesi Tıp Bölümünü’nden mezun oldu.

II.Dünya Savaşı sırasında başından yaralanan askerlerin beyin işlevleri üzerinde yaptığı araştırmalar, bir nöropsikolog olarak Luria’nın dünya çapında ünlenmesini sağladı. 1945’te Moskova Üniversitesi’nde profesör, 1967’de aynı üniversitede Nöropsikoloji Bölümü başkanı oldu. 1969’dan 1972’ye değin Uluslararası Bilimsel Psikoloji Birliği’nin ikinci başkanlığını yapan Luria, 1968’de ABD Ulusal Bilimler Akade-misi’ne yabancı üye olarak seçildi. Yönettiği laboratuvarlarda, ölümüne değin, zihinsel süreçlerin beyin hasarlarının incelenmesi yoluyla anlaşılmasını olanaklı kılacak çalışmalarını sürdüren Luria’nın yapıtları birçok dile çevrilmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): The Nc.ture of Human Conflicts, 1932, (“insandaki Çelişkilerin Doğası”); Speech and the Development of Mental Processes in the Child: An ExperimentalInvestigation (F.Y.Yudoviç ile), 1959, .(“Çocukta Konuşma ve Zihinsel Süreçlerin Gelişimine İlişkin Deneysel Araştırma “); Restoration of Function Af terBrain Injurj, 1963, (“Beyin Zedelenmesinden Sonra İşlevin Yeniden Kazanılması”); Basic Problemi of Neurolinguistics, 1976, (“Nörolengüistiğin Temel Sorunları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi