Aleksei Arbuzov Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
ARBUZOV, Aleksey Nikolayeviç (1908 – 20 Nisan 1986)
SSCB’li oyun yazarı. Toplumcu Gerçekçilik akımının sınırlarını zorlayan oyunlarıyla, kendi ülkesi dışında da tanınmıştır.
26 Mayıs 1908’de, Moskova’da doğdu. Leningrad Tiyatro Okulu’nda öğrenim gördü. 15 yaşında figüran rolleriyle Leningrad’da oyunculuğa başladı. Daha sonra yönetmenliğe, 1930’da da oyun yazarlığına yöneldi.
Arbuzov’un Moskova’da sahnelenen ilk oyunu Klass (“Sınıf”) fazla ilgi çekmedi. SSCB’deki kolektifleştirmenin yarattığı sorunların bir değerlendirilmesi olan ikinci oyunu Shestero lybimykh (“Altı Sevgili”) ise daha başarılı oldu. Bunu birinci Beş Yıllık Plan sırasında Moskova metrosunun yapımını konu alan Da.lnya.ya doroga (“Uzak Yol”) izledi. Arbuzov’ un en popüler oyunlarından biri 1938’de yazdığı, İngiltere’de de sahnelenen Tanya’dır. Evliliğinin yıkılmasıyla yalnız kalınca, daha güçlü ve mutlu bir yaşantı kuran bir kadını konu alan bu oyun, Ibsen’in Doll’s House’uyh (Bir Bebek Evi) benzerlik taşır. Uyumsuz genç bir doktoru konu alan Gody stranstvii (“Gayesiz Yıllar”) II.Dünya Savaşı’nın şokunu yaşayan neslin konumunu tartışır. Dvenadtsaty chas (“On İkinci Saat”), Arbuzov’un SSCB deneysel tiyatrosunun önemli isimlerinden Meyerhold’un anısına yazdığı, 1930’lar Rusyası üzerine bir fantezidir.
Arbuzov’un ününü SSCB dışına yayan oyunları Irkutskaya istoriya (“Irkutsk Hikâyesi”) ve Moi bedny Marat’âvc (“Zavallı Sevgili Marat’ın”). Irkutskaya istoriya (1960), devrim sonrasında bir hidroelektrik santralında Valya isimli saf fakat hoppa bir kasiyer kızın işçilerle ilişkilerini ve dul kaldıktan sonra yeni bir mutluluk ve hayat anlayışına yönelişini anlatır. Arbuzov’un bu oyunu, “olumlu kahraman”ı ve iyimser eğilimiyle 1930’lardan başlayarak SSCB’de egemen olan toplumcu gerçekçi anlayış içinde yer almakla birlikte, koro ve anlatıcıyla biçimlenen deneysel anlatımı ve bireyin gelişimine verdiği önemle, döneminin tiyatro anlayışının sınırlarını zorlamış ve Amerikalı oyun yazarı Thornton Wilder’ın Our Town unun (Kasabamız) bir benzeri olarak nitelendirilmiştir. 1965’te yayımlanan Moi bedny Marat (“Zavallı Sevgili Marat’m”), İngiltere ve Amerika’da, Peter Weiss’m Marat/Sade oyunuyla karıştırılmaması için The Promise (“Vaat”) adıyla sahnelenmiştir. Leningrad kuşatması ortamında tanışan bir doktor, şair ve mühendisin umut ve ilişkilerini anlatan acılı, romantik bir komedidir.
Konularını genellikle SSCB’deki günlük yaşamdan alan Arbuzov’un oyunlarında iyi ve topluma yararlı bir yaşam kurma isteği ağır basan bir temadır. Arbuzov, genel olarak SSCB’de parti çizgisinde gelişen sanat anlayışına bağlı kalmakla birlikte, gerek oyun yapısındaki deneysellik, gerek duygusal bir tonla da olsa bireyin oluşumunu önemseyen yaklaşımıyla, döneminin popüler tiyatrosunun tipik bir
örneği değildir. 1963’te beş değişik oyunu SSCB’de ‘ tiyatroda aynı anda oynanan Arbuzov, Polony.. Çekoslovakya ve Bulgaristan’da da tanınmıştır. Oyunları Batı Avrupa, Asya ve Güney Amerika’da da oynamış ve yaygın olarak çevrilmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Klass, 1930, (“Sınıf”); Shestero lyuhimykh, 1935, (“Altı Sevgili”); Dalnyaya doroga, 1935, (“Uzak Yol”); Tanya, 1938; Gody stranstvii, 1954, (“Gayesiz Yıllar”); Dvenadtsaty chas, 1960,(“On İkinci SaatIrkutskaya istoriya, 1960, (“Irkutsk Hikâyesi”); Moi bedny Marat, 1965, (“Zavallı Sevgili Marat’m”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi