Abdülkadir Töre Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

TÖRE, Abdülkadir (1873-1946)

Kaşgar asıllı Türk müzik kuramcısı, besteci. Türk müziğinin perde sistemini yeni bir anlayışla incelemiştir.

Kaşgar’da doğdu, 27 Ağustos 1946’da İstanbul’ da öldü. 1873’te, Kaşgar Devleti’nin İstanbul elçisi olan Seyyid Yakub Han’ın oğludur. 1882’de annesiyle birlikte İstanbul’a yerleşti. Ortaöğrenimini tamamlayıp Mekteb-i Mülkiye’ye girdi, iki yıl devam edip ayrıldı. Dahiliye ve Hariciye nezaretlerinde memur olarak çalışıp emekli oldu.

Müziğe on iki yaşında Kanunî Halid Bey’den (1853-1920) kanun dersi alarak başladı. Hacı Nafiz Bey’den (1849-1898) durak ve ilahiler, Seyyid Nizam Dergâhı zakirbaşısı Hoca Fehmi Efendi’den ( ?-1935) makam ve usiil öğrendi, Hacı Kiramî Efendi’den de (1840-1909) birkaç fasıl meşk etti. Tatyos Efendi ile Kemanî Kirkor’dan keman dersleri alırken, bir yandan da Albert Braun’dan Batı müziğindeki keman tekniğini öğrendi. Bundan sonra kuramcılık, bestecilik ve öğretmenliğe yöneldi. Türk müziğinin ses sistemi, makam ve usûlleri üstünde çalıştı. Klasik yapıtlarla dinsel yapıtların notalarını toplamaya başladı. Darülelhan’ın kuruluş çalışmalarına katıldı, ders verdi, Tamburi Cemil’in ölümü üzerine de başsazen-deliğe getirildi. 1918’de Gülşen-i Musiki adlı özel bir müzik okulu açtı, pek çok öğrenci yetiştirdi. İstanbul’ daki okulların müzik müfettişliğinde de bulundu. Son görevi Darüşşafaka’da müzik öğretmenliğiydi.

Töre Türk müziğinin ses sistemine eğilen ilk 20.yy kuramcılarındandır. 1913’te yayımlanan Usûl-u Talim-i Keman adlı kitabında, bir oktavda 24 aralık bulunduğu görüşünü ortaya atmıştır. 24 perdeli sistem üstündeki çalışmalar Töre’den önce başka müzik-çilerce başlatılmışsa da, söz konusu görüşün yazılı bir kaynağa yansıması ilk kez onun kitabıyla gerçekleşmiştir. Daha sonra 25 perdeye karşılık 24 aralığın yetersiz kaldığı kanısına vararak, 41 aralıklı yeni bir sistem üstünde çalışmaya başlamıştır. Ancak bu konudaki araştırmalarının sonuçlarını yayımlama olanağını bulamamış, çalışmaları ölümünden sonra öğrencilerinden kuramcı ve besteci M.Ekrem Karadeniz (1904-1981) tarafından açıklanmıştır. Karadeniz, iki ses daha ekleyip perde sayısını 43’e yükseltmiş ve sistemi Türk Musikisinin Nazariye ve Esasları adlı ve ancak ölümünden sonra yayımlanan kitabıyla ortaya çıkarmıştır.