Doğan Avcıoğlu Kimdir Hayatı, Siyasi Mücadelesi

Doğan Avcıoğlu.Türk gazeteci, yazar, siyasetçi (1926, Bursa – 4 Kasım 1983 İstanbul).

1960 sonrası dönemin önemli dergilerinden Yön’ün kurucusu ve ideoloğu.  Fransa’da iktisat ve siyasi bilimler öğrenimi gördü. 1955’te Türkiye’ye döndükten sonra, Orta Doğu Amme idaresi Enstitüsü’nde asistan olarak çalışmaya başladı. 1956’dan başlayarak haftalık Akis ve Kim dergilerinde yazıları yayımlandı. Aynı dönemde CHP’nin araştırma bürosunda çalıştı ve Ulus gazetesinde yazdı.

27 Mayıs 1960’tan sonra oluşturulan Kurucu Meclis’e giren Avcıoğlu, 1961 Anayasası’nın hazırlanmasında görev aldı. 1960-1961 yıllarında Vatan ve Ulus gazetelerinde yazarlığını sürdürürken bir yandan da Ankara radyosunda dış haber yorumculuğu yaptı.

1961’de Mümtaz Soysal ve Cemal Reşit Eyüboğlu ile birlikte Yön dergisini kurdu. 1967’ye değin yayını süren Yön dergisi, 1960 sonrasında oluşmaya başlayan Türkiye sol hareketi içinde, bir tür “Kemalist sosyalizm” anlayışının savunuculuğunu yaptı. Avcıoğlu, 1968’de yayımladığı Türkiye’nin Düzeni kitabıyla Türkiye’nin geri kalmışlığının nedenlerini Japonya ile karşılaştırmalı olarak inceliyor ve “milli devrimci kalkınma modeli” adını verdiği devlet güdümlü bir sosyalist ekonomi öneriyordu. Türkiye solu içinde kimi kesim avcioglu-dogan.png” border=”0 lerce büyük bir ilgiyle karşılanan ve 1969’da Yunus Nadi Ödülü’nü alan Türkiye’nin Düzeni, aynı ölçüde eleştirilerle de karşılaştı.

Avcıoğlu 1963-1965 arasında Türk-İş Araştırma Merkezi müdürlüğü, 1968-1969 yıllarında da CHP Yüksek Danışma Kurulu üyeliği yaptı. 1969’da yayımlamaya başladığı haftalık Devrim gazetesi 1971’de kapatıldı. Avcıoğlu, emekli Korgeneral Cemal Madanoğlu ile birlikte tutuklanarak “orduyu başkaldırmaya teşvik” iddiası ile yargılandı ise de beraat etti. Devrim gazetesinin genel yayın yönetmeni Hasan Cemal çok sonraları anılarını anlattığı Cumhuriyet’i Çok Sevmiştim adlı kitabında o zamanki maksatlarının “ulusalcı” subayları ikna ederek onlarla birlikte bir “Milli Demokratik Devrim” yapmak olduğunu yazdı.

Avcıoğlu’nun Yön ve Devrim dergilerinde savunduğu görüşler 1930’lar CHP’sine daha radikal bir yön vermeye çalışan Kadro hareketinin görüşleriyle önemli benzerlikler taşır. Avcıoğlu’na göre üstyapı alanında önemli başarılar sağlayan Kemalist devrim, altyapıda yabancı sermayeye bağımlı gruplarla toprak ağalarının etkinliğini kıramamıştır. Dolayısıyla Türkiye’nin gündeminde olan Kemalist devrimin altyapıda sürdürülmesi, radikal bir toprak reformu, iktisadi ve sosyal alanlarda tam bağımsızlık ve devlet güdümünde hızlı bir sanayileşmedir. Sosyalizmi devletleştirme ve devletçilik ile eşanlamlı gören Avcıoğlu, kendi çizdiği bu kalkınma modelini “sosyalizm” olarak adlandırır.

Avcıoğlu bu toplumsal değişimin itici gücünü, Kurtuluş Savaşı’nı gerçekleştirmiş olan asker ve sivil bürokrat kadrolarda görür. Gerçi sözünü ettiği devrimin temeli işçi sınıfı olacaktır; ancak bu edilgin bir temeldir ve Kemalist askerlerin öncülüğü, Kemalist aydınların da yol göstericiliği olmadan harekete geçemez. Avcıoğlu bu görüşleri doğrultusunda siyasi bir örgütlenmeye gitmekten çok ilerici askerleri ve bürokratları, işçi sendikalarını ve aydınları Kemalist ideoloji çevresinde geniş bir cephede birleşmeye çağırmıştır.

Avcıoğlu 1973 sonrası dönemde, siyasal yaşama katılmamış, Türk tarihi konusunda araştırmalara girmiştir. Doğan Avcıoğlu 4 Kasım 1983’de İstanbul’da öldü.

Başlıca Eserleri: