Walter Norman Haworth Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HAWORTH, Walter Norman (1883-1950)

İngiliz, organik kimyacı. Karbonhidratların ve C vitamininin kimyasal yapısını çözümleyerek, ilk vitamin sentezini gerçekleştirmiştir.

19 Mart 1883’te Lancashire’daki Chorley’de doğdu, 19 Mart 1950’de Birmingham’da öldü. 1906’da Manchester Üniversitesi’nden kimya diplomasını alıp Göttingen Üniversitesi’nde bir yıl Otto Wallach’ın yanında çalıştıktan sonra İngiltere’ye döndü ve 1911’de Manchester Üniversitesi’nden doktora derecesini aldı. Ertesi yıl İskoçya’daki St.Andrews Üniversitesi’ne bağlı United College’da öğretim görevlisi olarak organik kimya dersleri vermeye başladı. 1920’de Durham Üniversitesi’nde organik kimya profesörlüğüne atandı. 1925’te Birmingham Üniversi-tesi’ne geçerek, 1948’de emekli oluncaya değin araştırma ve öğretim görevini sürdürdü.

1928’de Londra’daki Royal Society’nin üyeliğine seçilen Haworth, 1934’te aynı kurumun Davy, 1942’de Royal madalyasıyla, 1947’de “Sir” unvanıyla ödüllendirilmiş, karbonhidrat kimyasına ve C vitamini sentezine ilişkin öncü çalışmaları nedeniyle 1937 Nobel Kimya Ödülü’nü Paul Karrer ile bölüşmüştür.

St.Andrews Üniversitesı’ne geçmeden önce aldehitlerle ketonların yoğunlaşma tepkimeleri ve terpen-ler üzerinde çalışan Haworth, o tarihten sonra James Colquhoun Irvine (1877-1952) ve Thomas Purdie’nin (1843-1916) çalışmalarına katılarak tüm ilgisini karbonhidrat kimyasına yöneltti. İlkin basit şekerler üzerinde çalışarak, metil sülfat ve alkali tepkimesiyle elde ettiği metil eterlerin molekülünde kapalı halkaların oluşmasıyla bileşiğin şekere dönüştüğü noktayı saptadı. Basit şekerlerin halkalı yapısı üstüne değerli bilgiler veren bu yöntemi disakkaritlere ve polisakka-ritlere uygulayan araştırmacılar, X ışınlarıyla analiz olanağından da yararlanarak, nişastadan selüloza dek karbonhidratlardan pek çoğunun kimyasal yapısını belirlemeyi başardılar.

1932’den sonra, molekül yapısı basit şekerlerin-kine oldukça benzeyenC vitamininin kimyasal çözümlemesiyle ilgilenen Haworth ve çalışma arkadaşları, Macar paprikasından elde ettikleri vitaminin yapısını açıklamayı başardılar. O yıllarda Szent-Györgyı de aynı maddeyi böbreküstü bezinin kabuk bölgesi salgısından ve portakal suyundan ayırmıştı. Haworth’ un “askorbik asit” adını verdiği bu maddeyi sentez yoluyla elde etmesi, ilk vitamin sentezinin gerçekleştirilmesinden öte, tıpta geniş bir uygulama alanı olan C vitamini üretiminde doğal kaynaklara bağımlılığı ortadan kaldıran önemli bir adımdı.

•    YAPITLAR (başlıca): The Constitution of Sugars, 1929, (“Şekerlerin Yapısı”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi