Vedat Tek -Mimar- Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

TEK, Mehmet Vedat (1873-1942)

Türk, mimar. Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi’nin önde gelen mimarlarındandır.

İstanbul’da doğdu, aynı kentte öldü. Galatasaray Lisesi’nde ikinci sınıfa kadar okuduktan sonra 1888’de Paris’e gitti. Barada önce Ecole Mongu’u bitirdi, sonra Academie Julien’da resim eğitimi gördü. Bir yandan da Ecole Centrale’da mühendislik derslerini izledi. Paris’deki Ecole des Beaux-Arts’ın sınavlarını kazanarak mimarlık öğrenimine başladı. Bu okulu başarıyla bitirdikten sonra, her yıl bir öğrenciye İtalya’da çalışma yapma olanağını sağlayan Roma Ödülü adlı bursun yarışmasına girmek istedi. Fransız olmadığı için isteği kabul edilmedi, ama öğretmenlerinden Moyav, cumhurbaşkanına başvurarak onun için özel bir izin çıkarttı. Vedat Tek bu yarışma için yaptığı çalışması nedeniyle Legion d’honneur nişanıyla ödüllendirildi.

1897’de İstanbul’a döndü. 1899’da İstanbul Şehremaneti (belediyesi) mimarlığına getirildi, Cemal Topuzlu Paşa’nın şehreminliği (belediye başkanlığı) süresince Heyet-i Fenniye reisi (fen işleri müdürü) olarak çalıştı. Ertesi yıl Sanayi-i Nefise Mektebi’nde (sonra Güzel Sanatlar Akademisi, bugün Mimar Sinan Üniversitesi) mimarlık tarihi öğretmeni oldu. 1905’te Posta Telgraf Nezareti mimarlığına atandı. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından sonra padişah Mehmet Reşat’ın emriyle başmimarlığa getirildi. I.Dünya Savaşı sırasında Enver Paşa tarafından Harbiye Nezareti başmimarlığına atandı, üç yıl bu görevde kaldı. Daha sonra Ankara’ya gitti, orada Cumhuriyet’in ilk yılları için önem taşıyan yapılar tasarladı. 1925’te yeniden İstanbul’a döndü, Ankara’daki kimi yapılarını ise mimar Kemaleddin Bey tamamladı. Güzel Sanatlar Akademisi ders programını yenileştirmek amacıyla 1930’da bu okulun mimarlık bölümü yöneticiliğine İsviçreli Ernst Egli’nin getirilmesi üzerine oradaki görevinden ayrıldı. Yaşamının bundan sonraki bölümünü serbest mimarlık yaparak geçirdi.

Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki ilk Türk öğretim görevlisi olan Vedat Bey, Yüksek Mühendis Mektebi’nde de (bugün İstanbul Teknik Üniversitesi) öğretmenlik yapmıştır. Kemaleddin Bey’le birlikte 1917’de yapılması düşünülen Türk-Alman Dostluk Evi için açılan mimarlık yarışmasının seçiciler kurulunda yer almıştır. 1908’de kurulmasına Kemaleddin Bey’in öncülük ettiği Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti’nin ilk yönetim kurulunda iki başkan yardımcılığından birine seçilmiştir. Uygulama çalışmalarının yanı sıra, zaman zaman güncel mimarlık ve kent tasarımı sorunlarını konu edinen yazılar yazmıştır.